ماجرای شیوع “بیماری سالک” در محله سنگ‌سیاه شیراز چه بود؟
بیماری سالک؛ سال‌های سال به دلیل تنوع اقلیم، تداوم خشکسالی و از همه مهم‌تر مباحث زیرساختی شهری در استان همواره مطرح و وجود داشته است. آن طور که دانشگاه علوم پزشکی شیراز گزارش می‌دهد سالانه بیش از ۴ هزار بیمار مبتلا به سالک در استان فارس به مراکز درمانی و بهداشتی مراجعه می‌کنند.
بیماری سالک از دو طریق منتقل می‌شود که نوع اول از طریق موش صحرایی و نوع دومی از سگ و انسان است به طوری که بدن هر یک از عوامل باید زخم باشد تا پشه خاکی گزشی روی بدن آن انجام دهد و این انگل سالک را انتقال دهد.
با گذشت زمان موضوعات زیرساختی شهری نقش مهمی در انتشار این بیماری پیدا کرد مخروبه‌ها به خصوص در بافت‌های قدیمی، پسماند و فاضلاب رها شده، سگ‌های ولگرد و جوندگان در حال حاضر از مهم‌ترین عوامل به شمار می‌آید و به گفته معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی آنچه در شیراز قابل دفاع نیست زیرساخت‌های شهری است و آنچه به طور عادلانه در شهر توزیع می‌شود بیماری‌های مختلف در قسمت‌های مختلف شهر است.
به هر حال دانشگاه علوم پزشکی شیراز در یک‌سال اخیر اقداماتی نظیر بیماریابی خانه به خانه و درمان رایگان بیماران را برای جلوگیری از شیوع بیماری به عمل آورده است و توزیع پشه بند آغشته به سم در بافت قدیم بهانه‌ای شد تا آخرین وضعیت بیماری سالک در استان پهناور فارس را از معاون بهداشت دانشگاه شیراز جویا شویم.
عباس رضاییان‌زاده یکی از مهم‌ترین دلایل شیوع بیماری سالک قبل از آغاز بیماری‌یابی به شکل کنونی و تلاش مجدانه دانشگاه شیراز برای درمان بیماران را هزینه بسیار سنگین این بیماری عنوان کرد.
وی با اظهار به اینکه در گفتگو با بسیاری از بیماران و اشخاصی که با وجود زخم سنگین بر صورت، اما بیماری خود را پیگیری و درمان نکردند، گفت: مراجعه بیماران به مراکز پزشکی و شنیدن هزینه مانع از ادامه درمان عنوان می‌کردند.
معاون بهداشت دانشگاه شیراز بیان کرد اولین بار و به منظور انجام یک کار پژوهشی در مورد بیماری هپاتیت «سی» و «بی» در محله سنگ سیاه مشغول پژوهش بودیم که در حین پژوهش متوجه شدیم برخی چهره‌های ساکنان زخم داشتند، بعد از آن بازدید فوراً شروع به تحقیقات و نمونه‌برداری در آزمایشگاه‌ها کردیم.
رضاییان‌زاده با بیان اینکه خیلی زود متوجه شدیم این نوع سالک در شیراز از نوع مخزن انسان است و مهم‌تر آنکه ۹۰ درصد بیماری سالک در بافت و محله سنگ‌سیاه از نوع انسانی است توسط گروه‌های تحقیقاتی دانشجویان پزشکی بیماریابی خانه به خانه را آغاز کردیم.
وی با بیان اینکه هر فرد مبتلا به سالک در صورتی که نیاز به بستری نداشته باشد هزینه درمان او ۲۱ میلیون تومان است، گفت: اگر بیماری نیاز بستری داشته باشد بسته به نوع بیمارستان و مدت بستری هزینه آن متغیر است.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز گفت: از ابتدا تا انتهای سال گذشته مجموعاً ۴۸۰۳ بیمار در کل استان فارس شناسایی شد این افراد کسانی بودند که که از آنلاین ماه تا اسفند ماه شناسایی شده بودند به عبارتی از اسفند ۱۴۰۰ تا خرداد ۱۴۰۱ مورد گزش پشه سالک قرار گرفته بودند.
رضاییان‌زاده گفت: سال گذشته تمامی تمامی ۳۱ شهرستان استان فارس به مراکز تشخیص و درمان سالک مجهز شدند و هم اکنون درمان این بیماری در سراسر استان رایگان است.
رضاییان‌زاده به رابطه مستقیم خرابه‌ها در بافت قدیمی و دیگر مناطق شهر اشاره کرد و گفت: محل تخم‌ریزی در اواخر زمستان و اوایل بهار در همین خرابه‌ها است.
وی افزود: در دو ماه اخیر بستری جدیدی نداشتیم و میزان مراجعه‌کنندگان نیز کاهش یافته است، اما از اول مهرماه و نمود گزش‌های زمستان و بهار و با آغاز بیماریابی احتمال افزایش آن‌ها وجود دارد، اما امید داریم امسال به دلیل بهسازی و رایگان بودن هزینه درمان افت قابل توجهی در شیوع داشته باشیم.
معاون بهداشت درمان علوم پزشکی شیراز گفت: مردادماه امسال کم‌ترین میزان مراجعه بیماران مبتلا به سالک را داشتیم و موارد احتمالی جدید یعنی کسانی که در اسفندماه سال گذشته تا اواخر خردادماه امسال مورد گزش پشه واقع شده باشند، از مهرماه زخم خود را نشان می‌دهند.