سرزمین گیاهان دارویی/فرصتی برای تحول در بازار جهانی

در آنا بخوانید؛

به گزارش آنا-زهرا اردشیری؛ در دنیای امروز گرایش به درمان های طبیعی و گیاهی به ویژه در کشور های توسعه یافته به سرعت در حال افزایش است. نگرانی های عمومی از عوارض جانبی دارو های شیمیایی و تمایل به استفاده از روش های درمانی طبیعی و کم خطر تقاضا برای دارو های گیاهی را در سطح جهانی بالا برده است. این تغییر نگرش جهانی به دارو های گیاهی فرصتی است که ایران می تواند با بهره برداری از ظرفیت های خود نقش مهمی در تأمین نیاز های دارویی جهانی ایفا کند.

از نظر اقتصادی صنعت گیاهان دارویی می تواند به یک موتور محرک برای رشد اقتصادی کشور تبدیل شود. با توجه به منابع غنی گیاهی و پیشرفت های علمی در حوزه فارماکوگنوزی ایران می تواند دارو های گیاهی با کیفیت بالا تولید و به بازار های جهانی صادر کند. این امر نه تنها باعث رونق اقتصادی کشور می شود بلکه به اشتغال زایی و توسعه مناطق محروم نیز کمک خواهد کرد.

در نگاه جهانی ایران به عنوان یک کشور پیشرفته در تولید دارو های گیاهی شناخته می شود. بسیاری از کشور های اروپایی و آمریکای شمالی که به طور سنتی به عنوان پیشروان در صنعت دارویی شناخته می شوند در حال حاضر از گیاهان دارویی ایران به ویژه برای تولید دارو های خاص و مکمل های غذایی استفاده می کنند. این امر نشان دهنده توجه جهانی به پتانسیل های دارویی ایران است. اگر ایران بتواند این فرصت ها را به خوبی مدیریت کند و زیرساخت های لازم برای تولید دارو های گیاهی را گسترش دهد می تواند به یکی از قطب های جهانی در این صنعت تبدیل شود.

 با اعلام رئیس انجمن فارماکوگنوزی ایران ایران با ۲۸۰۰ گیاه دارویی بومی خود یکی از غنی ترین کشور های جهان در این حوزه است. این تنوع گیاهی که اکنون با کل گیاهان دارویی موجود در اروپا برابر است فرصت های اقتصادی عظیمی را در زمینه تولید و صادرات دارو های گیاهی برای ایران فراهم کرده است. در حالی که مصرف جهانی دارو های گیاهی به ویژه در کشور های اروپایی در حال افزایش است ایران می تواند با بهره برداری از این پتانسیل به یکی از بازیگران اصلی این بازار تبدیل شود

 فرصت های صادراتی و چالش های جهانی

ایران بهشت گیاهان دارویی با شرایط اقلیمی و جغرافیایی ویژه اش یکی از غنی ترین ذخایر گیاهی جهان را در اختیار دارد. بیش از ۲۸۰۰ گونه گیاهی در ایران رشد می کند که بسیاری از آنها خواص درمانی قابل توجهی دارند. این گیاهان از قرن ها پیش در طب سنتی ایران مورد استفاده قرار می گرفتند و هنوز هم بخش مهمی از درمان های غیرشیمیایی به شمار می آیند. اما در سال های اخیر توجه جهانی به گیاهان دارویی به ویژه در اروپا و دیگر کشور های صنعتی بیش از پیش جلب شده است. روند مصرف دارو های گیاهی در این کشورها به ویژه در زمینه درمان های تکمیلی و پیشگیری به طور چشمگیری در حال افزایش است.

رشد بازار جهانی گیاهان دارویی

 آمار ها نشان می دهند که در سال های اخیر مصرف گیاهان دارویی در کشور های صنعتی به ویژه در اروپا به طرز قابل توجهی رشد یافته است. در این کشورها به ویژه آلمان فرانسه و انگلستان مصرف دارو های گیاهی و مکمل های طبیعی نه تنها در درمان بیماری ها بلکه در پیشگیری از آنها نیز افزایش یافته است. مصرف این محصولات در کشور های اروپایی به گونه ای است که به عنوان یک رکن اساسی در مراقبت های بهداشتی مورد توجه قرار می گیرد.

در این میان ایران با توجه به ذخایر طبیعی خود پتانسیل بالایی برای ورود به این بازار جهانی دارد. تنها در صورتی که ایران بتواند محصولات خود را با کیفیت بالا تولید کند و استاندارد های بین المللی را رعایت کند می تواند سهم قابل توجهی از این بازار را به دست آورد. با این حال به نظر می رسد که این امر در حال تحقق است.

مونوگراف ها؛ ابزار علمی برای معرفی گیاهان دارویی ایران به دنیا

مهناز خانوی رئیس انجمن فارماکوگنوزی ایران از پیشرفت های علمی در این زمینه خبر داد و گفت: اولین دوره دستیاری فارماکوگنوزی از سال ۱۳۶۸ آغاز شد و اکنون این رشته علمی در هفت دانشکده کشور تدریس می شود این امر نشان می دهد که ایران به دنبال تربیت نیروی متخصص در این حوزه است تا بتواند از پتانسیل های گیاهان دارویی به طور مؤثر استفاده کند. با تربیت بیش از ۲۵۰ فارماکوگنوزیست و ایجاد دوره های تخصصی ایران قادر است محصولاتی با کیفیت بالا تولید کرده و در سطح بین المللی رقابت کند.

یکی از اقدامات مهم انجمن فارماکوگنوزی ایران نگارش مونوگراف های گیاهان دارویی بومی ایران است. مونوگراف ها که به عنوان شناسنامه گیاهان دارویی شناخته می شوند اطلاعات جامعی در مورد ترکیبات خواص و عوارض گیاهان دارویی ارائه می دهند. به گفته خانوی این مونوگراف ها نه تنها برای معرفی گیاهان دارویی ایران به جهانیان بسیار مهم است بلکه می تواند به افزایش اعتبار محصولات دارویی ایرانی در بازار های جهانی کمک کند. ایران در حال حاضر مسئول نگارش فارماکوپه بین المللی گیاهان دارویی بومی ایران است که این اقدام به ویژه برای گیاهانی مانند زعفران بابونه انار و سماق بسیار تأثیرگذار خواهد بود.

چگونه ایران می تواند با گیاهان دارویی بازار جهانی را فتح کند؟

با وجود این پتانسیل عظیم چالش هایی نیز در مسیر توسعه صنعت گیاهان دارویی ایران وجود دارد. یکی از این چالش ها نبود زیرساخت های مناسب برای فرآوری و تولید انبوه این گیاهان است. در حالی که ایران منابع طبیعی فراوانی در اختیار دارد نیاز به همکاری مؤثر میان بخش های دولتی و خصوصی برای ایجاد کارخانه ها و تجهیزات مدرن در زمینه تولید دارو های گیاهی وجود دارد. علاوه بر این نداشتن استاندارد های بین المللی برای بسیاری از محصولات گیاهی ایران مانع از ورود آسان این محصولات به بازار های جهانی می شود.

با این حال فرصت های بی شماری برای ایران در این زمینه وجود دارد. با سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه افزایش همکاری های بین المللی و ارتقای کیفیت تولیدات ایران می تواند به یک رقیب جدی برای کشور های پیشرفته در زمینه گیاهان دارویی تبدیل شود.

ایران؛ قطب آینده دارو های گیاهی با ۲۸۰۰ گونه گیاهی

 ایران با برخورداری از ۲۸۰۰ گونه گیاه دارویی به یکی از غنی ترین کشور های جهان در این حوزه تبدیل شده است. در دنیای امروز که مصرف گیاهان دارویی در حال افزایش است ایران می تواند با بهره برداری از این منابع طبیعی و توسعه زیرساخت های علمی و صنعتی جایگاه خود را در بازار جهانی پیدا کند. گام های علمی برداشته شده در زمینه فارماکوگنوزی و تولید دارو های گیاهی نویدبخش آینده ای روشن برای صنعت گیاهان دارویی ایران است. در صورتی که ایران بتواند چالش های موجود را پشت سر بگذارد می تواند در آینده به یکی از قطب های جهانی در این صنعت تبدیل شود و نقش مؤثری در تأمین نیاز های دارویی جهانی ایفا کند.