در یک کاتالیزور خودرو چقدر پلاتین وجود دارد؟
به گزارش ترند روز پلاتینیوم فلزی است که در تولید جواهرات بکار می رود و همچنین بنا به دلیل کاملاً متفاوتی در اگزوز خودروها نیز دیده می شود. کاتالیزور یکی از مهم ترین قطعات خودروهاست چراکه در حذف گازهای مضر خروجی از اگزوز نقش اساسی دارد. این قطعه گازهایی همچون نیتروژن اکسید و کربن مونوکسید را به گازها کم خطرتر تبدیل می کند. پلاتینیم و دیگر فلزات سنگین از جمله پالادیم و رودیوم مأموریت تبدیل گازهای خطرناک به گازهای کم اثرتر را در کاتالیزور بر عهده دارند.
به نقل از پدال البته حضور همین فلزات کمیاب و گران بها در کاتالیزور و همچنین سادگی دسترسی به قطعه یاد شده باعث می شود هدفی محبوب برای سارقان باشد. بد نیست بدانید میزان سرقت کاتالیزور در دوران همه گیری کرونا افزایش یافت و در سال ۲۰۲۲ به اوج خود رسید به گونه ای که در یکی از مناطق نسبتاً کوچک آمریکا ۴۵ هزار گزارش سرقت کاتالیزور ثبت شد. سارقان این قطعات را به اوراقچی ها و افرادی که پلاتینیم و پالادیم کاتالیزور را استخراج می کنند فروخته اند. با این تفاسیر میزان پلاتینیم و پالادیم موجود در کاتالیزور خودرو چقدر است؟ میزان واقعی فلزات سنگین موردبحث در کاتالیزور خودروها تفاوت هایی بین خودروسازان و مدل های تولیدی دارد. جای تعجبی ندارد که خودروهای بزرگ تر گازهای خروجی بیشتری دارند و به همین خاطر از کاتالیزورهای بزرگ تری در آن استفاده شده و بنابراین میزان فلزات سنگین این قطعات نیز بیشتر است. معمولاً هر کاتالیزور خودرو حاوی ۰.۱ تا ۰.۲۵ اونس (۳ تا ۷ گرم) پلاتینیم ۰.۰۷ تا ۰.۲۵ اونس (۲ تا ۷ گرم) پالادیم و ۰.۰۴ تا ۰.۰۷ اونس (۱ تا ۲ گرم) رودیوم است.
دلیل اصلی افزایش سرقت کاتالیزورها پس از همه گیری کرونا به افزایش ناگهانی قیمت کاتالیزور و همچنین قیمت پلاتینیم و پالادیم مربوط می شود. در آن دوران بهای هر اونس پلاتینیم به حدود ۱۲۹۰ دلار و پالادیم به حدود ۳۳۰۰ دلار رسید تا به این ترتیب هر کاتالیزور حداقل ۱۲۸ دلار پلاتینیم و ۲۳۱ دلار پالادیم داشته باشد؛ اما با کاهش قیمت این فلزات پس از همه گیری کرونا هم اکنون ارزش پلاتینیم و پالادیم هر کاتالیزور به ترتیب ۹۰ و ۶۸ دلار خواهد بود. این افت قیمت قابل توجه به همراه تمهیدات دولتی برای جلوگیری از سرقت کاتالیزورها دلیل اصلی کاهش استقبال سارقان از این قطعه است.
اما نقش پلاتینیم در کاتالیزور خودرو چیست؟ اکثر خودروهای مدرن دارای کاتالیزورهایی هستند که می توانند نیتروژن اکسیدها کربن مونوکسید و هیدروکربن ها را تبدیل کنند. این قطعه مهم وظیفه پیچیده ای در تسهیل دو واکنش شیمیایی یعنی تبدیل نیتروژن اکسید به نیتروژن و اکسیژن و همچنین اکسیداسیون هیدروکربن ها و کربن مونوکسید و تبدیل آن ها به کربن دی اکسید و بخارآب را بر عهده دارد. پلاتینیم نقش کلیدی در هر دو واکنش بازی می کند. این فلز به همراه رودیوم به انجام واکنش اولی کمک می کنند درحالی که ترکیب پلاتینیم و پالادیم نیز واکنش دوم را انجام می دهند. با اینکه فلزات دیگری همچون مس نیکل منگنز سریوم و آهن نیز می توانند به عنوان کاتالیزور این واکنش ها ایفای نقش کنند اما معمولاً فاقد پایداری و مقاومت گرمایی لازم برای تحمل دماهای بالای درون کاتالیست هستند. به همین خاطر فلزاتی همچون پلاتینیم پالادیم و رودیم گزینه ای عالی برای کاتالیزورها هستند و به کاهش گازهای مضری که می توانند تأثیرات زیست محیطی خطرناک همچون باران اسیدی و تشکیل اوزون در نزدیکی جو زمین داشته باشند کمک می کنند.
۵۸۵۸