زمان مطالعه: ۹ دقیقه
همه ما بعد از گذراندن یک روز طولانی و پرکار به یک خواب با کیفیت و آرام نیاز داریم. خواب راحت موجب رفع خستگی ناشی از فعالیت‌های روزمره و همچنین تجدید قوا برای ادامه زندگی می‌شود. اما اختلال در خواب و مشکل بی خوابی بر کیفیت زندگی نیز تاثیر می‌گذارد. نخوابیدن به طور منظم می‌تواند اثر بسیار زیادی بر سلامت روحی و جسمی داشته باشد. در این مقاله از مجله سلامت مفیدطب در مورد علت‌های متفاوت بی خوابی و روش‌های درمان آن صحبت خواهیم کرد. همچنین بررسی خواهیم کرد که از چه محصولاتی می‌توان به عنوان یک خواب آور سریع بدون نسخه استفاده کرد.
اخبار اقتصادی با متنوع‌ترین اخبار و تحلیل‌های داخلی و خارجی در پیش‌بینی آینده به شما کمک می‌کند.
بی خوابی شبانه و علائم آن
همانطور که می‌دانید حدود یک سوم عمر هر فرد در خواب می‌گذرد و کیفیت دو سوم باقیمانده آن نیز بصورت کاملا مستقیم به خواب ارتباط دارد. کارشناسان متخصص در حوزه خواب با اتفاق نظر بر این عقیده هستند که هر شخصی در خوابیدن مشکل داشته و خواب راحتی نداشته باشد در بیداری نیز زندگی راحتی ندارد.
بی خوابی یا کم خوابی به طور معمول ناشی از اضطراب و تنش هیجانی است. از دیگر علل کم خوابی می‌توان احساس عدم امنیت، ترس از تنهایی، افسردگی و یا مصرف کافئین را نام برد. به تازگی محققان به این نتیجه رسیده‌اند که استفاده از تلفن همراه و شبکه‌های اجتماعی یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در بی خوابی است.
بسیاری از افراد بزرگسال بی‌خوابی کوتاه مدت یا حاد را تجربه می‌کنند که برای روزها تا هفته‌ها به طول می‌انجامد. این نوع از بی خوابی معمولاً نتیجه استرس و اتفاقات دردناک زندگی است. ولی برخی دیگر از افراد بی‌خوابی بلند مدت یا مزمن را تجربه می‌کنند که تا ماه‌ها به طول می‌انجامد. بی‌خوابی ممکن است یک مشکل اولیه باشد و یا به دلیل دیگر بیماری‌ها و داروهای مصرفی ایجاد شده باشد.
در واقع می‌توان بی خوابی را به سه نوع گذرا، حاد و مزمن تقسیم بندی کرد:
- بی خوابی گذرا: بین چند روز تا یک هفته طول می‌کشد و ممکن است دلیل آن استرس باشد.
- بی خوابی حاد: بین سه هفته تا شش ماه طول می‌کشد و نام دیگر آن بی خوابی کوتاه مدت است.
- بی خوابی مزمن: این نوع بیشتر از یک سال و حتی سال‌ها طول می‌کشد که علت آن مشکلات روانی و بیماری‌های زمینه‌ای است.
از جمله علائمی که نشان‌دهنده بی خوابی هستند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکل به خواب رفتن در هنگام شب
- قطع شدن خواب و بیدار شدن متعدد در طول شب
- بیدار شدن در صبح خیلی زود
- احساس بی حالی و کسلی بعد از خواب و در طول روز
- زودرنجی، افسردگی و اضطراب
- عدم تمرکز روی وظایف و ضعیف شدن توان یادآوری وقایع
- نگرانی مداوم در مورد خواب
علت بی خوابی
به طور معمول هر بی‌خوابی که تجربه می‌کنید، ارتباط زیادی با علل زمینه‌ای دارد. بی خوابی می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اگرچه بیشتر در بزرگسالان ایجاد می‌شود.
معمول‌ترین دلایلی که می‌توانند منجر به بی‌خوابی شوند، عبارتند از:
استرس، دیر شام خوردن، عادات خواب بد و نامناسب، مسافرت، اختلالات روانی، برخی بیماری‌ها و مصرف بعضی از داروها، مصرف کافئین و نیکوتین، داشتن درد مزمن، آپنه خواب و سایر اختلالات خواب، افسردگی، یائسگی و…
استرس، اضطراب، نگرانی‌های شغلی و خانوادگی، همگی از عوامل مهم و موثر در ایجاد بی خوابی شبانه هستند.
استرس و اضطراب از مهم‌ترین دلایل بی خوابی هستند. زمانی که نمی‌توانید احساس نگرانی و ترس مداوم خود را تسکین دهید، ممکن است به سختی به خواب بروید. نگرانی‌های شغلی، تحصیلی، مالی، خانوادگی و نگرانی در مورد وضعیت سلامتی، ذهن را در طول شب فعال نگه می‌دارد و خوابیدن را به کاری سخت و غیر ممکن تبدیل می‌کند. وقایع استرس زای زندگی مانند مرگ و یا بیماری یکی از اعضای خانواده، جدایی و یا از دست دادن کار هم ممکن است به بی خوابی منجر شود.
اگر بی خوابی منجر به عملکرد بد فرد در طول روز شود، لازم است برای شناسایی عامل ایجاد کننده آن و درمان به پزشک مراجعه کند. اگر پزشک تشخیص دهد که فرد به اختلال خواب مبتلا است، برای انجام آزمایش‌های بیشتر و تخصصی‌تر فرد را به مرکز اختلالات خواب ارجاع خواهد داد.
درمان بی خوابی
برای درمان بی خوابی و داشتن یک خواب راحت، اولین راهکار، تغییر عادت‌های خواب، اصلاح سبک زندگی و برطرف کردن بیماری‌ها و مشکلاتی است که منجر به بی خوابی می‌شوند. اگر راهکارهای درمانی موثر واقع نشود، پزشک درمان شناختی – رفتاری و درمان دارویی و یا مخلوطی از این دو را برای بالابردن کیفیت خواب به کار خواهد برد. در ادامه این مطلب شما را با انواع روش‌های درمان بی‌خوابی آشنا خواهیم کرد.
درمان شناختی رفتاری
درمان شناختی – رفتاری یا CBT به کنترل و یا محدود کردن افکار منفی که فرد را بیدار نگه می‌دارد کمک کرده و به صورت کلی به عنوان اولین قدم برای درمان بی خوابی شناخته می‌شود. باید گفت که این روش درمانی از نظر اثر بخشی مساوی و یا حتی بالاتر از داروها است.
- بخش شناختی این درمان به فرد آموزش می‌دهد تا باورهایی که بر کیفیت خواب او اثر می‌گذارند را شناخته و در نهایت آن‌ها را تغییر دهد.
- بخش رفتاری این روش به فرد کمک می‌کند تا عادت‌های خوبی برای خوابیدن داشته و از عادت‌هایی که او را از یک خواب خوب دور می‌کند، جلوگیری کند.
درمان دارویی
برخی از داروهایی که ممکن است پزشک برای درمان بی خوابی تجویز کند عبارتند از:
- اسزوپیکلون (Eszopiclone)
- راملتیون (ramelteon)
- زولپیدم (Zolpidem)
- زالپلون Zaleplon))
این داروها عوارض جانبی همچون خواب آلودگی در طول روز را به همراه دارند. از طرفی دیگر ممکن است فرد مصرف‌کننده به این داروها عادت کند. بنابراین در مورد طول مدت مصرف حتما با پزشک مشورت کنید.
اخبار خودرو: گروه صنعتی ایران‌خودرو ضمن انتقاد از انتشار برخی مطالب جهت‌دار و تخریبی در خبرگزاری‌های کشور، تاکید کرده ادعای احتکار در ایران خودرو که توسط برخی از این رسانه‌ها مطرح شده از سوی هیچ مرجع رسمی تایید نشده است.
نوع دیگری از داروهای خواب آور، مکمل‌های حاوی ملاتونین هستند. بدن شما به طور طبیعی هورمون ملاتونین را در طول چرخه خواب تولید می‌کند و تصور می‌شود که مکمل‌های ملاتونین ممکن است کمی زمان لازم برای به خواب رفتن را کاهش دهند.
لازم به ذکر است که ملاتونین در همه انواع بی خوابی موثر نیست. از مکمل‌های ملاتونین می‌توان در نوعی از بی‌خوابی که افراد در شروع خواب و به خواب رفتن مشکل دارند، استفاده کرد. ملاتونین در به هم ریختن خواب ناشی از مسافرت‌های طولانی‌مدت یا به اصطلاح “جت لگ” هم تاثیر دارد. همچنین در بی‌خوابی ناشی از مصرف برخی از داروهای بتابلاکر مثل بیزوپرولول می‌تواند موثر باشد.
ممکن است از مکمل‌های حاوی ملاتونین به عنوان قرص خواب آور سریع بدون نسخه یاد شود. از این قرص‌ها می‌توانید بدون نیاز به تجویز پزشک استفاده کنید، اما در مورد اینکه این قرص‌ها سریع عمل می‌کنند یا خیر، می‌توان گفت زمان اثر آن‌ها تقریبا بین یک الی دو ساعت طول می‌کشد. دقت داشته باشید که از مکمل‌های ملاتونین بیشتر از ۲ الی ۳ ماه نباید استفاده کنید.
راهکارهای سبک زندگی و درمان خانگی
با تغییر عادات بد و اصلاح سبک زندگی در طول روز می‌توانید خواب شبانه راحتی داشته باشید. در ادامه به برخی از راهکارها و توصیه‌های مفید در بهبود خواب اشاره خواهیم کرد:
- داشتن یک برنامه زمانی ثابت برای خواب
- انجام فعالیت روزانه و ورزش
- پرهیز از چرت عصرگاهی
- پرهیز یا کم کردن مصرف کافئین، نیکوتین و الکل
- پرهیز از خوردن شام سنگین
- ایجاد فضای خواب آرام و راحت
با اصلاح سبک زندگی، تغییر عادات بد روزمره و مصرف غذاها و دمنوشهای آرام بخش، می‌توان به رفع بی خوابی کمک کرد.
همچنین می‌توانید از برخی دم‌نوش‌ها و عصاره‌های گیاهی نیز برای ایجاد آرامش و خواب راحت‌تر استفاده کنید. به طور مثال عصاره اسطوخودوس و عصاره بابونه چه به صورت چای و چه به صورت استنشاق رایحه می‌توانند موثر عمل کنند. نوشیدن شیر گرم قبل از خواب و یا چای گیاهی سنبل الطیب نیز در به خواب رفتن راحت‌تر شما تاثیر خواهند داشت.
برخلاف داروهایی که در قسمت قبل به آن‌ها اشاره شد، قرص خواب آور سریع بدون نسخه هم وجود دارد که برای تهیه آن‌ها از داروخانه‌ها، نیازی به تایید پزشک ندارید. این داروها معمولا دارای آنتی هستامین هستند. وابستگی به داروهای خواب آور حاوی آنتی هیستامین بسیار سریع است و برای یک یا چند شب بیشتر نباید استفاده شوند. دیفن هیدرامین و دوکسیلامین سوکسینات از جمله قرص‌های خواب آور سریع بدون نسخه هستند.
همانطور که قبلا گفتیم شما می‌توانید از مکمل‌های ملاتونین بدون نیاز به تجویز پزشک استفاده کنید. اما تاثیر قرص ملاتونین بر همه انواع بی خوابی اثبات نشده است و فقط در برخی موارد مثل بی خوابی به دلیل مسافرت، بی خوابی ناشی از شیفت کاری شبانه یا مشکل در به خواب رفتن می‌توانند موثر عمل کنند. مصرف قرص‌های ملاتونین به مدت دو الی سه ماه مشکلی ندارد و برای استفاده بیشتر از این زمان لازم است با پزشک مشورت کنید.
می‌توان گفت بهترین قرص خواب آور قوی بدون نسخه ملاتونین است که در دوزهای ۱ تا ۵ میلی‌گرم تهیه و تولید می‌شوند.
قرص ملاتونین ۳ میلی گرم سیمرغ
این قرص حاوی مقدار کافی هورمون خواب است که مصرف آن باعث می‌شود مغز دوباره فعالیت طبیعی خود را از سر بگیرد و الگوی خواب شما به حالت عادی خود بازگردد.
برای استفاده از میلی‌گرم سیمرغ می‌توانید شبی یک عدد یک ساعت قبل از خواب و یا هنگام خواب میل کنید. برای مصرف بیشتر از ۲ ماه لازم است با پزشک مشورت کنید.
قرص ملاتونین ۵ میلی گرم جالینوس
این قرص ملاتونین یک محصول مکمل تغذیه‌ای است که با تنظیم ساعت بیولوژیکی بدن برای رفع مشکل بی خوابی به کار می‌رود.
قرص ملاتونین ۵ میلی گرم جالینوس
دوز دارویی که برای میلی‌گرم جالینوس تجویز می‌شود، بسته به درجه اختلال خواب متفاوت است ولی مقدار مصرف معمول این قرص شبی ۱ عدد، یک یا دو ساعت قبل از خواب و بعد از وعده غذایی است.
مصرف قرص ملاتونین برای افراد زیر ۱۸ سال، خانم‌های باردار و شیرده مجاز نمی‌باشد و استفاده این قرص بیشتر از ۳ ماه توصیه نمی‌شود.
برای این دو قرص ملاتونین عارضه جانبی خاصی گزارش نشده است اما دقت داشته باشید که این مکمل‌ها می‌توانند منجر به خواب آلودگی در طول روز شوند.
سخن پایانی
بی خوابی شبانه یکی از ناراحت‌کننده‌ترین شرایطی است که می‌تواند هر فرد را درگیر خود کند. این نوع بی خوابی ممکن است گذرا، حاد و یا مزمن باشد. در صورت طولانی شدن بی‌خوابی‌های شبانه لازم است قبل از هر چیز به پزشک مراجعه شود. درمان بی خوابی شبانه به طور عمده شامل استفاده از تکنیک‌های روانشناسی، اصلاح شیوه زندگی و در موارد خاص دارو درمانی است.
جهت تهیه انواع مکمل ملاتونین و سایر محصولات آرام بخش و خواب آور گیاهی شامل شربت و قرص می‌توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:
هر سوال دیگری در مورد محصولات خواب آور داشتید می‌توانید پایین این مقاله و یا در صفحه محصول در سایت کامنت بگذارید، متخصصین داروساز ما به شما پاسخ خواهند داد.
سوالات متداول
بهترین شربت خواب آور قوی بزرگسال چیست؟
شربت اهورا اسلیپ، یک شربت خواب آور قوی برای بزرگسالان است که حاوی عصاره گل ساعتی، اسطوخودوس و بابونه بوده و برای ایجاد آرامش و درمان بی خوابی شبانه بسیار مؤثر است.
بهترین دمنوش خواب آور قوی و آرام بخش کدام است؟
بابونه، سنبل الطیب، اسطوخودوس، فرنجمشک و گل ساعتی از جمله بهترین دمنوشهای خواب آور آرام بخش هستند.
یک قرص خواب آور قوی بدون نسخه معرفی کنید؟
شما می‌توانید از قرص‌های خواب آور حاوی ملاتونین بدون نیاز به تجویز پزشک استفاده کنید ولی این قرص‌ها برای همه انواع بی‌خوابی‌ها موثر عمل نمی‌کنند و نباید به صورت طولانی مدت بیشتر از دو ماه مصرف شوند.
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
اکو ایران یک سایت چند رسانه ای است که اخبار، اطلاعات، رویکردها را اطلاع می دهد