نحوه تنظیم دادخواست مطالبه وجه

تنظیم دادخواست مطالبه وجه، فرآیند حقوقی است که برای بازپس گیری حقوق مالی از یک فرد یا نهاد بدهکار صورت می گیرد. این راهنما به شما کمک می کند تا با شناخت دقیق ارکان قانونی و مراحل عملی، دادخواست مطالبه وجه خود را با اطمینان و صحت کامل تنظیم نموده و حقوق مالی خود را از طریق مراجع قضایی پیگیری کنید.

در نظام حقوقی ایران، مطالبه حقوق مالی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و دادخواست مطالبه وجه، ابزاری قانونی برای احقاق این حقوق محسوب می شود. بسیاری از افراد و کسب و کارها ممکن است در طول زندگی یا فعالیت اقتصادی خود با وضعیت هایی مواجه شوند که نیازمند پیگیری قضایی مطالبات خود باشند. این راهنمای جامع با هدف توانمندسازی شما، چه به عنوان یک شخص حقیقی، چه صاحب کسب و کار کوچک، دانشجو یا کارآموز حقوق و حتی افرادی که قصد مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی را دارند، تدوین شده است. در این مقاله، جنبه های نظری و قانونی همراه با رهنمودهای عملی و نمونه های تفصیلی دادخواست برای سناریوهای رایج مطالبه وجه ارائه خواهد شد تا بتوانید این فرآیند را با آگاهی کامل طی کنید.

آشنایی با دعوای مطالبه وجه: ارکان و مبانی حقوقی

دعوای مطالبه وجه یکی از شایع ترین دعاوی حقوقی است که افراد برای بازپس گیری مطالبات مالی خود، آن را در مراجع قضایی مطرح می کنند. شناخت ماهیت و ارکان این دعوا، اولین گام برای پیگیری موفقیت آمیز آن است.

تعریف و هدف دعوای مطالبه وجه

دعوای مطالبه وجه به معنای طرح یک درخواست قانونی از سوی طلبکار (خواهان) علیه بدهکار (خوانده) در دادگاه صالح است که هدف اصلی آن، الزام خوانده به پرداخت مبلغی مشخص از وجه نقد یا هر نوع طلب مالی دیگر می باشد. این دعوا اساساً حقوقی است و مستلزم وجود رابطه حقوقی دین و طلب بین طرفین است. هدف از طرح این دعوا، نه تنها بازپس گیری اصل طلب، بلکه جبران خسارات ناشی از عدم ایفای تعهد توسط بدهکار، مانند خسارت تأخیر تأدیه و هزینه های دادرسی نیز می تواند باشد.

مصادیق رایج ایجاد طلب در جامعه متنوع است و شامل موارد زیر می شود:

• قرض: پرداخت مبلغی به دیگری به عنوان قرض الحسنه یا با بهره.
• معامله: فروش کالا یا ملک و عدم پرداخت ثمن (قیمت) توسط خریدار.
• خدمات: ارائه خدماتی مانند مشاوره، طراحی، پیمانکاری و عدم پرداخت حق الزحمه توسط کارفرما.
• خسارت: ایجاد خسارت مالی به دلیل عمل غیرقانونی یا قراردادی که منجر به لزوم جبران خسارت به صورت وجه نقد می شود.

شرایط اصلی و ارکان قانونی مطالبه وجه

برای اینکه دعوای مطالبه وجه با موفقیت همراه باشد، باید ارکان و شرایط قانونی آن محقق شده باشد. این ارکان، پایه های اصلی اقامه دعوا و اثبات حقانیت خواهان هستند:

• وجود طلب مسلم و معین: خواهان باید اثبات کند که طلب وی قطعی و مشخص است. این طلب نباید مبهم یا در آینده نامعلوم باشد. به عبارت دیگر، مبلغ و منشأ طلب باید قابل تعیین و احراز باشد.
• حال بودن طلب و سررسید شدن آن: طلب مورد مطالبه باید حال (فوراً قابل وصول) باشد، یعنی مهلت پرداخت آن فرا رسیده باشد. اگر طلبی با شرط یا اجل معین شده باشد، تا زمان تحقق شرط یا سررسید اجل، قابل مطالبه نیست.
• امتناع بدهکار از پرداخت: خواهان باید نشان دهد که بدهکار علی رغم فرا رسیدن موعد پرداخت و مطالبه طلب از سوی خواهان، از پرداخت خودداری کرده است. ارسال اظهارنامه قضایی یکی از راه های مؤثر برای اثبات این امتناع و شروع محاسبه خسارت تأخیر تأدیه است.
• عدم سقوط تعهد: طلب خواهان نباید به دلایل قانونی ساقط شده باشد. مواردی مانند تهاتر (تسویه بدهی متقابل)، ابراء (بخشش طلب از سوی طلبکار)، وفا به عهد (پرداخت دین توسط بدهکار) یا اقاله (برهم زدن توافق اولیه) می توانند منجر به سقوط دین و عدم قابلیت مطالبه آن شوند.

تمایز اسناد عادی و تجاری در دعوای مطالبه وجه

نوع سندی که برای اثبات طلب ارائه می شود، تأثیر قابل توجهی بر فرآیند و نحوه رسیدگی به دعوای مطالبه وجه دارد. اسناد را می توان به دو دسته اصلی عادی و تجاری تقسیم کرد که هر کدام ویژگی های حقوقی خاص خود را دارند.

اسناد تجاری مانند چک و سفته، به دلیل ویژگی های خاص خود (مانند قابلیت نقل و انتقال آسان و مسئولیت تضامنی) از اسناد عادی (مثل رسید، فاکتور یا قرارداد) متمایز می شوند. این تمایز در اثبات دین، درخواست تأمین خواسته و مسئولیت ضامنین و ظهرنویس ها نقش کلیدی دارد.

ویژگی	سند عادی (رسید، فاکتور، قرارداد)	سند تجاری (چک، سفته)
اثبات دین	خواهان باید علاوه بر سند، منشأ دین را نیز اثبات کند (مثلاً تحویل کالا یا ارائه خدمت).	خود سند دلیل دین است و نیازی به اثبات منشأ آن نیست.
قابلیت نقل و انتقال	به طور معمول قابلیت نقل و انتقال به اشخاص ثالث را ندارند، مگر در موارد قائم مقامی (مانند وراثت).	به راحتی از طریق ظهرنویسی (پشت نویسی) قابل نقل و انتقال به اشخاص ثالث هستند.
مسئولیت تضامنی	اصل بر عدم تضامن است، مگر صراحتاً در سند قید شود.	مسئولیت صادرکننده، ظهرنویسان و ضامنان در مقابل دارنده، تضامنی است.
تأمین خواسته (قبل از حکم)	معمولاً مستلزم ایداع خسارت احتمالی (وثیقه نقدی یا ضمانت نامه بانکی) است.	معمولاً بدون نیاز به ایداع خسارت احتمالی امکان پذیر است.
نحوه رسیدگی	مستلزم اثبات کامل ارکان دین و منشأ آن است.	روند اثبات سریع تر است و فرض بر مدیونیت صادرکننده است.
مرور زمان	اصولاً مرور زمان خاصی ندارد.	دارای مواعد قانونی خاص برای طرح دعوا جهت بهره مندی از امتیازات تجاری است.

گام های اساسی پیش از تدوین دادخواست مطالبه وجه

قبل از آنکه اقدام به تنظیم دادخواست مطالبه وجه نمایید، انجام یک سری اقدامات اولیه و جمع آوری اطلاعات ضروری است. این مراحل پیش نیاز، به شما کمک می کنند تا پرونده ای قوی تر و با شانس موفقیت بیشتر داشته باشید.

مستندسازی و گردآوری مدارک اثباتی

اساس هر دعوای حقوقی، مدارک و مستندات آن است. در دعوای مطالبه وجه، اثبات وجود طلب به عهده خواهان است. لذا جمع آوری دقیق و کامل مدارک، حیاتی است.

مدارک اثباتی می تواند شامل موارد زیر باشد:

• رسیدهای عادی: هرگونه نوشته یا امضای بدهکار که حاکی از دریافت وجه باشد.
• فاکتورهای فروش و صورت حساب خدمات: به ویژه اگر امضای خریدار یا کارفرما را داشته باشد.
• قراردادهای کتبی: قراردادهای قرض، بیع، اجاره، مشارکت، ارائه خدمات و هرگونه توافق مالی که تعهد پرداخت وجه را در بر دارد.
• فیش های واریزی و پرینت گردش حساب بانکی: اثبات کننده انتقال وجه به حساب خوانده.
• پیامک ها، ایمیل ها و مکاتبات: مکاتباتی که اقرار به دین یا تعهد پرداخت را نشان می دهند.
• اقرار کتبی: هرگونه سند دست نویس یا تایپ شده که بدهکار در آن به بدهی خود اقرار کرده باشد.
• چک و سفته: به ویژه در صورت برگشت خوردن و ثبت گواهی عدم پرداخت.
• شهادت شهود: در مواردی که مدرک کتبی کافی وجود ندارد، شهادت افراد مطلع می تواند به اثبات طلب کمک کند.

اهمیت تهیه رونوشت مصدق مدارک را نباید نادیده گرفت. «رونوشت مصدق» به معنای نسخه هایی از مدارک اصلی است که توسط دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا دفتر شعبه دادگاه، تطابق آن با اصل گواهی شده باشد. بدون رونوشت مصدق، مدارک شما قابل پیوست به دادخواست نیستند.

نقش اظهارنامه قضایی در مطالبه وجه

اظهارنامه قضایی یک ابزار قانونی برای مطالبه رسمی یک حق یا اطلاع رسانی رسمی به طرف مقابل است. ارسال اظهارنامه در دعوای مطالبه وجه، هرچند در بسیاری موارد اجباری نیست، اما مزایای متعددی دارد:

• اثبات مطالبه: ارسال اظهارنامه به خواهان کمک می کند تا اثبات کند که دین را رسماً و قبل از طرح دعوا مطالبه کرده است. این امر به خصوص برای شروع محاسبه خسارت تأخیر تأدیه طبق ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی بسیار مهم است، زیرا خسارت تأخیر تأدیه از زمان مطالبه دین شروع می شود.
• اطلاع رسانی رسمی: بدهکار را به صورت رسمی از مطالبه خواهان مطلع می سازد و به او فرصت می دهد تا پیش از طرح دعوا و متحمل شدن هزینه های بیشتر، دین خود را پرداخت کند.
• سندیت: اظهارنامه ثبت شده در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، یک سند رسمی محسوب شده و در صورت نیاز در دادگاه قابل استناد است.

نحوه تنظیم و ثبت اظهارنامه به این صورت است که متقاضی با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، مشخصات خود و خوانده را وارد کرده، شرح مطالبه خود را می نویسد و درخواست می کند که این اظهارنامه به آدرس خوانده ابلاغ شود.

شناسایی دقیق خواهان و خوانده

یکی از مهم ترین بخش های تنظیم دادخواست، درج دقیق مشخصات هویتی و اقامتگاه طرفین دعوا است. هرگونه اشتباه در این بخش می تواند منجر به اطاله دادرسی یا حتی رد دادخواست شود.

• مشخصات خواهان: نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، شغل و آدرس دقیق پستی و شماره تماس خواهان باید به صورت کامل و بدون نقص وارد شود.
• مشخصات خوانده: همان اطلاعات خواهان برای خوانده نیز ضروری است. یافتن آدرس دقیق اقامتگاه خوانده بسیار حیاتی است، زیرا ابلاغ اوراق قضایی به همین آدرس صورت می گیرد. در صورت عدم دسترسی به آدرس دقیق، می توانید از طریق اداره ثبت احوال برای استعلام آدرس اقدام کنید.
• شناسایی وکیل (در صورت استفاده): اگر از وکیل دادگستری استفاده می کنید، مشخصات وکیل شامل نام، نام خانوادگی، شماره پروانه وکالت و آدرس دفتر او نیز باید در بخش مربوطه درج شود.

تعیین میزان خواسته و مرجع قضایی صالح

تعیین دقیق خواسته و مرجع صالح برای رسیدگی به دعوا، از مراحل کلیدی است که بر هزینه دادرسی و مسیر پرونده تأثیر مستقیم دارد.

• محاسبه دقیق اصل خواسته: مبلغ دقیق وجهی که مطالبه می شود، باید به عدد و حروف در دادخواست قید شود. هرگونه ابهام در این بخش می تواند به پرونده شما آسیب برساند.
• محاسبه و شروع خسارت تأخیر تأدیه: طبق ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی، در دعاوی مربوط به وجوه رایج ایران که بدهکار از پرداخت آن خودداری کرده و خواهان بتواند اثبات کند که مطالبه کرده است، دادگاه می تواند بدهکار را به جبران خسارت تأخیر تأدیه بر اساس شاخص تورم بانک مرکزی محکوم کند. تاریخ شروع این خسارت معمولاً از زمان مطالبه رسمی (مثلاً تاریخ ابلاغ اظهارنامه) یا در صورت عدم مطالبه رسمی، از تاریخ تقدیم دادخواست است.
• صلاحیت محلی: اصولا دادگاه محل اقامت خوانده صالح به رسیدگی است. اگر خوانده چندین اقامتگاه داشته باشد، در هر کدام از آن ها می توان دعوا را مطرح کرد. در دعاوی تجاری، محل فعالیت اصلی یا محل انجام تعهد نیز می تواند مرجع صالح باشد.
• صلاحیت ذاتی (ارزشی): مرجع صالح برای رسیدگی به دعوای مطالبه وجه، بر اساس مبلغ خواسته تعیین می شود:
  • شورای حل اختلاف: برای مطالبات تا سقف 20 میلیون تومان (200 میلیون ریال) صلاحیت رسیدگی دارد.
  • دادگاه عمومی حقوقی: برای مطالبات بیش از 20 میلیون تومان صلاحیت رسیدگی دارد.

  اشتباه در تعیین مرجع صالح، منجر به صدور قرار عدم صلاحیت و ارجاع پرونده به مرجع صحیح می شود که موجب تأخیر در رسیدگی خواهد شد.

تحلیل جامع اجزا و ساختار دادخواست مطالبه وجه

دادخواست، سندی رسمی است که دعوای حقوقی با آن آغاز می شود. رعایت ساختار و تکمیل دقیق هر بخش آن، از اهمیت بالایی برخوردار است تا پرونده شما به درستی در مسیر قانونی قرار گیرد.

تبیین فرم دادخواست و تکمیل بخش های آن

فرم خام دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی قابل دسترسی است و شامل بخش های مختلفی است که باید با دقت تکمیل شوند.

ریاست محترم مرجع قضایی:

این بخش با عبارت ریاست محترم دادگاه عمومی/انقلاب شهرستان … یا ریاست محترم شورای حل اختلاف شهرستان … آغاز می شود. باید نام شهر و نوع مرجع قضایی (با توجه به مبلغ خواسته و صلاحیت ذاتی) دقیقاً درج شود. به عنوان مثال: ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان تهران.

مشخصات خواهان:

در این قسمت، مشخصات هویتی و ارتباطی کسی که دعوا را مطرح می کند (طلبکار) درج می گردد. اطلاعاتی نظیر نام و نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، شغل، اقامتگاه (آدرس دقیق محل سکونت یا کار) و شماره تماس از جمله مواردی هستند که باید به صورت کامل و صحیح ذکر شوند.

مشخصات خوانده:

مشخصات هویتی و ارتباطی فرد یا نهادی که علیه او دعوا مطرح می شود (بدهکار) در این بخش قید می گردد. اطلاعاتی مشابه خواهان، شامل نام و نام خانوادگی یا نام شرکت، نام پدر، شماره ملی یا شناسه ملی، شماره شناسنامه، اقامتگاه (آدرس دقیق و کامل) و شماره تماس باید ذکر شود. دقت در آدرس اقامتگاه خوانده برای ابلاغ اوراق قضایی حیاتی است.

وکیل (در صورت معرفی):

اگر خواهان یا خوانده توسط وکیل دادگستری در پرونده حضور داشته باشد، اطلاعات وکیل در این بخش درج می شود. این اطلاعات شامل نام و نام خانوادگی وکیل، شماره پروانه وکالت، اقامتگاه (آدرس دفتر) و شماره تماس وکیل است. حضور وکیل می تواند به تسهیل فرآیند و افزایش دقت در پیگیری پرونده کمک کند.

خواسته:

خواسته، همان چیزی است که خواهان از دادگاه طلب می کند و باید به صورت روشن و دقیق بیان شود. این بخش معمولاً شامل موارد زیر است:

• اصل وجه: مبلغ دقیق طلب به عدد و حروف.
• خسارات دادرسی: شامل هزینه دادرسی، هزینه کارشناسی، هزینه حق الوکاله وکیل (در صورت تصریح وکیل در دادخواست) و سایر هزینه هایی که خواهان برای پیگیری پرونده متحمل شده است.
• خسارت تأخیر تأدیه: در مورد وجوه رایج ایران، از زمان مطالبه یا سررسید دین (طبق ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی) تا زمان اجرای حکم.
• درخواست تأمین خواسته: این درخواست بسیار مهم است و به دادگاه اجازه می دهد پیش از صدور حکم نهایی، اموال خوانده را توقیف کند تا از انتقال یا پنهان کردن آن ها جلوگیری شود. برای تأمین خواسته، خواهان ممکن است ملزم به ایداع خسارت احتمالی (معمولاً ۱۰ تا ۲۰ درصد مبلغ خواسته) شود، مگر در مواردی مانند چک و سفته که قانون شرایط خاصی را پیش بینی کرده است (ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی).

درخواست تامین خواسته پیش از صدور حکم، یکی از موثرترین ابزارها برای تضمین وصول مطالبات است و خواهان را قادر می سازد تا از تضییع حقوق خود در طول فرآیند دادرسی جلوگیری کند.

دلایل و منضمات:

در این قسمت، باید لیست تمامی مدارکی که برای اثبات دعوا به دادخواست پیوست شده است، به تفصیل ذکر شود. هر مدرک باید به وضوح نام برده شود و قید رونوشت مصدق در کنار آن ضروری است. به عنوان مثال: رونوشت مصدق قرارداد مورخ …، رونوشت مصدق فیش واریزی شماره …، رونوشت مصدق گواهی عدم پرداخت چک. دقت در این لیست، مانع از عدم پذیرش مدارک و تأخیر در رسیدگی خواهد شد.

شرح دادخواست (متن اصلی):

این بخش قلب دادخواست است و باید شامل یک روایت حقوقی و منطقی از جریان طلب، نحوه ایجاد آن، تلاش های خواهان برای وصول، و امتناع خوانده از پرداخت باشد. در نگارش این بخش، رعایت نکات زیر ضروری است:

• روایت واضح و منسجم: داستان طلب خود را به ترتیب زمانی و با جزئیات لازم بیان کنید.
• استناد به مدارک: به مدارک پیوست شده اشاره کنید و ارتباط آن ها را با ادعای خود توضیح دهید.
• استفاده از ادبیات حقوقی: با حفظ لحن تخصصی، از اصطلاحات حقوقی صحیح استفاده کنید و از زبان محاوره پرهیز کنید.
• اشاره به مواد قانونی مرتبط: در صورت امکان، به مواد قانونی مرتبط با دعوا (مانند ماده 198، 515، 519، 522 قانون آیین دادرسی مدنی و مواد 10، 648 قانون مدنی) اشاره کنید تا استدلال حقوقی خود را تقویت نمایید.
• نتیجه گیری منطقی: در نهایت، با توجه به دلایل و مدارک، درخواست خود را برای صدور حکم به محکومیت خوانده به پرداخت اصل وجه و خسارات قانونی به روشنی تکرار کنید.

امضا و تاریخ:

در پایان دادخواست، خواهان (یا وکیل وی) باید دادخواست را امضا کرده و تاریخ تنظیم آن را درج نماید. این امضا به منزله تأیید مطالب مندرج در دادخواست است.

نمونه های کاربردی دادخواست مطالبه وجه برای موقعیت های متداول

برای درک بهتر نحوه تنظیم دادخواست، ارائه نمونه های عملی در سناریوهای مختلف ضروری است. در این بخش، به تفصیل به چند نمونه از دادخواست های رایج مطالبه وجه می پردازیم.

نمونه ۱: دادخواست مطالبه وجه قرض (به استناد رسید عادی/فیش واریزی)

سناریو: فردی مبلغی را به دیگری قرض داده و دارای رسید کتبی یا فیش واریزی به حساب خوانده است، اما خوانده از بازپرداخت امتناع می ورزد.

مشخصات دادخواست:

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

خواهان: [نام و نام خانوادگی خواهان]، فرزند [نام پدر]، شماره ملی [شماره ملی]، اقامتگاه [آدرس دقیق]، شماره تماس [شماره تماس]

خوانده: [نام و نام خانوادگی خوانده]، فرزند [نام پدر]، شماره ملی [شماره ملی]، اقامتگاه [آدرس دقیق]، شماره تماس [شماره تماس]

وکیل (در صورت وجود): [نام و نام خانوادگی وکیل]، شماره پروانه [شماره پروانه]، اقامتگاه [آدرس دفتر]، شماره تماس [شماره تماس]

خواسته:

1. محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال بابت اصل قرض.
2. محکومیت خوانده به پرداخت خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ مطالبه رسمی (تاریخ اظهارنامه) تا زمان اجرای حکم.
3. محکومیت خوانده به پرداخت کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل و سایر موارد).
4. درخواست صدور قرار تأمین خواسته به میزان اصل خواسته و خسارات احتمالی، قبل از ابلاغ به خوانده.

دلایل و منضمات:

• رونوشت مصدق کارت ملی خواهان.
• رونوشت مصدق رسید عادی/فیش واریزی بانکی به شماره [شماره فیش/حساب] مورخ [تاریخ].
• رونوشت مصدق اظهارنامه ابلاغ شده به خوانده به شماره [شماره اظهارنامه] مورخ [تاریخ].
• در صورت وجود، رونوشت مصدق پیامک ها/ایمیل های حاوی اقرار به دین یا مطالبه.

شرح دادخواست:

احتراماً به استحضار می رساند، اینجانب خواهان به موجب روابط [نوع رابطه، مثلاً دوستی یا خانوادگی] که با خوانده محترم داشته ام، در تاریخ [تاریخ دقیق پرداخت]، مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال را به عنوان قرض الحسنه و از طریق [نحوه پرداخت، مثلاً واریز به حساب بانکی شماره …] به ایشان پرداخت نمودم. این امر به درخواست صریح خوانده و با توافق بر [شرایط بازپرداخت، مثلاً بازپرداخت در موعد معین یا عندالمطالبه] صورت پذیرفته است.

مدارک مثبته این قرض، شامل [ذکر نوع مدارک، مثلاً رسید کتبی به امضای خوانده یا فیش واریزی بانکی] که رونوشت مصدق آن ضمیمه دادخواست است، می باشد. علی رغم سررسید شدن موعد پرداخت/مطالبه مکرر اینجانب از خوانده محترم، ایشان از بازپرداخت مبلغ مذکور خودداری نموده اند. لذا، در تاریخ [تاریخ ارسال اظهارنامه]، اظهارنامه رسمی به شماره [شماره اظهارنامه] به خوانده ارسال و ایشان رسماً به پرداخت دین دعوت شدند، اما متأسفانه تاکنون هیچ اقدامی از سوی ایشان صورت نگرفته است.

با عنایت به مراتب فوق و مستنداً به مواد ۱۹۸، ۵۱۵، ۵۱۹ و ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی و ماده ۶۴۸ قانون مدنی، از محضر دادگاه محترم استدعای رسیدگی و صدور حکم به شرح خواسته به محکومیت خوانده به پرداخت اصل خواسته، خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ مطالبه و کلیه خسارات دادرسی را دارم. همچنین، به منظور جلوگیری از هرگونه تضییع حق، بدواً صدور قرار تأمین خواسته مستنداً به ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی، با ایداع خسارت احتمالی، مورد تقاضا می باشد.

با احترام،

امضاء خواهان (وکیل خواهان)

تاریخ: [تاریخ]

نمونه ۲: دادخواست مطالبه وجه بابت فروش کالا (به استناد فاکتور/قرارداد)

سناریو: فروشنده ای کالایی را به دیگری فروخته و تحویل داده، اما خریدار از پرداخت ثمن (قیمت) آن خودداری می کند. فروشنده دارای فاکتور یا قرارداد فروش است.

مشخصات دادخواست:

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

خواهان: [نام و نام خانوادگی/نام شرکت خواهان]، [مشخصات کامل خواهان]

خوانده: [نام و نام خانوادگی/نام شرکت خوانده]، [مشخصات کامل خوانده]

خواسته:

1. محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال بابت باقیمانده ثمن فروش [نوع کالا].
2. محکومیت خوانده به پرداخت خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید/مطالبه تا زمان اجرای حکم.
3. پرداخت کلیه خسارات دادرسی.
4. درخواست صدور قرار تأمین خواسته.

دلایل و منضمات:

• رونوشت مصدق کارت ملی خواهان (وکیل شرکت در صورت شخصیت حقوقی).
• رونوشت مصدق فاکتور فروش/مبایعه نامه کالا مورخ [تاریخ].
• رونوشت مصدق رسید تحویل کالا (در صورت وجود).
• رونوشت مصدق اظهارنامه ارسالی به خوانده.

شرح دادخواست:

احتراماً به استحضار می رساند، اینجانب خواهان به موجب [نوع سند، مثلاً فاکتور فروش به شماره…] و یا [قرارداد کتبی/شفاهی] مورخ [تاریخ]، تعداد [تعداد کالا] قلم [نام کالا] را به مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال به خوانده محترم فروخته و کالای مورد معامله را به ایشان تحویل داده ام. بر اساس توافق صورت گرفته، خوانده محترم متعهد به پرداخت کل مبلغ/مبلغ باقی مانده ثمن معامله در تاریخ [تاریخ سررسید پرداخت] گردیده اند.

متأسفانه، علی رغم گذشت موعد مقرر برای پرداخت و مطالبه مکرر اینجانب از طریق [نحوه مطالبه، مثلاً تماس تلفنی، مکاتبه و یا ارسال اظهارنامه رسمی به شماره … مورخ … که رونوشت مصدق آن ضمیمه است]، خوانده محترم از ایفای تعهد خود و پرداخت ثمن کالا خودداری نموده اند.

لذا، با استناد به مدارک پیوست و مواد قانونی ۱۹۸، ۵۱۵، ۵۱۹ و ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی و مواد ۳۳۸ و ۳۵۷ قانون مدنی، تقاضای رسیدگی و صدور حکم به محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال بابت باقیمانده ثمن معامله، به همراه خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید/مطالبه و کلیه خسارات دادرسی مورد استدعاست. همچنین، بدواً صدور قرار تأمین خواسته به منظور حفظ حقوق اینجانب و جلوگیری از هرگونه نقل و انتقال اموال خوانده، مورد تقاضا می باشد.

با احترام،

امضاء خواهان (وکیل خواهان)

تاریخ: [تاریخ]

نمونه ۳: دادخواست مطالبه وجه بابت ارائه خدمات (به استناد قرارداد/صورت حساب)

سناریو: ارائه دهنده خدماتی را انجام داده و کارفرما از پرداخت حق الزحمه یا مبلغ توافق شده خودداری می کند. ارائه دهنده خدمت دارای قرارداد یا صورت حساب خدمات است.

مشخصات دادخواست:

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

خواهان: [نام و نام خانوادگی/نام شرکت خواهان]، [مشخصات کامل خواهان]

خوانده: [نام و نام خانوادگی/نام شرکت خوانده]، [مشخصات کامل خوانده]

خواسته:

1. محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال بابت حق الزحمه/مبلغ قرارداد ارائه خدمات [شرح نوع خدمت].
2. محکومیت خوانده به پرداخت خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید/مطالبه تا زمان اجرای حکم.
3. پرداخت کلیه خسارات دادرسی.
4. درخواست صدور قرار تأمین خواسته.

دلایل و منضمات:

• رونوشت مصدق کارت ملی خواهان (وکیل شرکت در صورت شخصیت حقوقی).
• رونوشت مصدق قرارداد ارائه خدمات مورخ [تاریخ].
• رونوشت مصدق صورت حساب خدمات/فاکتور کارکرد مورخ [تاریخ].
• گواهی اتمام پروژه/خدمت (در صورت وجود).
• رونوشت مصدق اظهارنامه ابلاغ شده به خوانده.

شرح دادخواست:

احتراماً به استحضار می رساند، اینجانب خواهان به موجب [نوع سند، مثلاً قرارداد کتبی ارائه خدمات/توافق شفاهی] مورخ [تاریخ]، خدمات [شرح دقیق نوع خدمت، مثلاً طراحی وب سایت، مشاوره حقوقی، انجام امور پیمانکاری] را برای خوانده محترم به انجام رساندم. بر اساس مفاد قرارداد/توافق، حق الزحمه اینجانب مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال تعیین گردید که می بایست در تاریخ [تاریخ سررسید پرداخت] توسط خوانده پرداخت می شد.

خدمات مورد نظر به طور کامل و صحیح انجام و به خوانده تحویل/ارائه گردیده است، اما با وجود اتمام تعهدات اینجانب و فرارسیدن موعد پرداخت، خوانده محترم از پرداخت حق الزحمه اینجانب خودداری نموده است. اینجانب از طریق [نحوه مطالبه، مثلاً ارسال اظهارنامه رسمی به شماره … مورخ … که رونوشت مصدق آن ضمیمه است]، مطالبه وجه را به اطلاع خوانده رسانده ام، اما ایشان هیچ اقدامی در جهت تسویه بدهی خود ننموده اند.

لذا، مستنداً به قرارداد/صورت حساب پیوست و مواد ۱۹۸، ۵۱۵، ۵۱۹ و ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی و مواد ۴ و ۱۰ قانون مدنی، از محضر دادگاه محترم استدعای رسیدگی و صدور حکم به شرح خواسته به محکومیت خوانده به پرداخت اصل خواسته، خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ مطالبه و کلیه خسارات دادرسی را دارم. همچنین، به جهت جلوگیری از تضییع احتمالی حق و به استناد ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی، درخواست صدور قرار تأمین خواسته مورد تقاضا می باشد.

با احترام،

امضاء خواهان (وکیل خواهان)

تاریخ: [تاریخ]

نمونه ۴: دادخواست مطالبه ثمن معامله ملک/خودرو

سناریو: خریدار پس از تحویل ملک یا خودرو، بخش یا تمام باقیمانده ثمن معامله را پرداخت نکرده است. فروشنده دارای مبایعه نامه است.

مشخصات دادخواست:

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

خواهان: [نام و نام خانوادگی خواهان]، [مشخصات کامل خواهان]

خوانده: [نام و نام خانوادگی خوانده]، [مشخصات کامل خوانده]

خواسته:

1. محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال بابت باقیمانده ثمن معامله [نوع ملک/خودرو] پلاک/شماره موتور [شماره].
2. محکومیت خوانده به پرداخت خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید پرداخت تا زمان اجرای حکم.
3. پرداخت کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل.
4. درخواست صدور قرار تأمین خواسته.

دلایل و منضمات:

• رونوشت مصدق کارت ملی خواهان.
• رونوشت مصدق مبایعه نامه (عادی/رسمی) ملک/خودرو مورخ [تاریخ].
• رونوشت مصدق سند مالکیت/برگ سبز خودرو (در صورت انتقال رسمی).
• رونوشت مصدق اظهارنامه ابلاغ شده به خوانده (در صورت ارسال).
• شهادت شهود (در صورت وجود و لزوم).

شرح دادخواست:

احتراماً به استحضار می رساند، اینجانب خواهان به موجب مبایعه نامه مورخ [تاریخ]، یک دستگاه [نوع ملک/خودرو] با مشخصات [آدرس ملک/مدل خودرو و پلاک] را به مبلغ کلی [مبلغ کل ثمن به عدد و حروف] ریال به خوانده محترم فروختم. بر اساس مفاد قرارداد، بخشی از ثمن در زمان انعقاد معامله پرداخت گردید و مقرر شد باقیمانده ثمن به مبلغ [مبلغ باقیمانده به عدد و حروف] ریال در تاریخ [تاریخ سررسید پرداخت] پرداخت شود.

علی رغم آنکه [ملک/خودرو] به تصرف خوانده/ایشان منتقل شده است و موعد پرداخت باقیمانده ثمن نیز فرا رسیده است، خوانده محترم از ایفای تعهد خود و پرداخت مبلغ مذکور خودداری می نماید. اینجانب چندین بار از طریق [نحوه مطالبه، مثلاً تماس تلفنی، مکاتبه یا ارسال اظهارنامه رسمی به شماره … مورخ … که رونوشت مصدق آن ضمیمه است]، مطالبه وجه را به اطلاع ایشان رسانده ام، اما متأسفانه بی نتیجه بوده است.

لذا، مستنداً به مبایعه نامه پیوست، ماده ۱۰ قانون مدنی و مواد ۱۹۸، ۵۱۵، ۵۱۹ و ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی، از محضر دادگاه محترم استدعای رسیدگی و صدور حکم به محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ [مبلغ باقیمانده به عدد و حروف] ریال بابت باقیمانده ثمن معامله، به انضمام خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید پرداخت و کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل را دارم. همچنین، به منظور جلوگیری از هرگونه تضییع حق، بدواً صدور قرار تأمین خواسته به استناد ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی، مورد تقاضا می باشد.

با احترام،

امضاء خواهان (وکیل خواهان)

تاریخ: [تاریخ]

نمونه ۵: دادخواست مطالبه وجه چک برگشتی

سناریو: دارنده چک برگشتی، به دلیل عدم پرداخت وجه چک از سوی بانک، قصد مطالبه آن از طریق دادگاه را دارد.

مشخصات دادخواست:

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

خواهان: [نام و نام خانوادگی خواهان]، [مشخصات کامل خواهان]

خوانده: [نام و نام خانوادگی خوانده (صادرکننده چک)]، [مشخصات کامل خوانده]

خواسته:

1. محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال بابت وجه چک برگشتی شماره [شماره چک] مورخ [تاریخ چک] بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه].
2. محکومیت خوانده به پرداخت خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید چک (تاریخ گواهی عدم پرداخت) تا زمان اجرای حکم.
3. پرداخت کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل.
4. درخواست صدور قرار تأمین خواسته بدون نیاز به ایداع خسارت احتمالی.

دلایل و منضمات:

• رونوشت مصدق کارت ملی خواهان.
• اصل و رونوشت مصدق لاشه چک برگشتی به شماره [شماره چک].
• رونوشت مصدق گواهی عدم پرداخت صادره از بانک [نام بانک] مورخ [تاریخ برگشت خوردن چک].
• در صورت وجود، رونوشت مصدق ظهرنویسی ها و مدارک انتقال.

شرح دادخواست:

احتراماً به استحضار می رساند، خوانده محترم آقای/خانم [نام خوانده] در تاریخ [تاریخ صدور چک]، یک فقره چک به شماره [شماره چک] و به مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال از حساب جاری شماره [شماره حساب] بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه] در وجه اینجانب صادر نموده است. اینجانب در تاریخ [تاریخ مراجعه به بانک] با مراجعه به بانک محال علیه، تقاضای وصول وجه چک را نمودم، اما به دلیل [علت برگشت خوردن چک، مثلاً کسری موجودی]، چک مزبور برگشت خورده و گواهی عدم پرداخت به شماره [شماره گواهی عدم پرداخت] از سوی بانک صادر گردیده که رونوشت مصدق آن ضمیمه دادخواست است.

با عنایت به ماهیت سند تجاری چک و مسئولیت صادرکننده آن، و علی رغم مراجعات و مطالبه مکرر اینجانب، خوانده تاکنون از پرداخت وجه چک خودداری نموده است. لذا، مستنداً به مواد ۳۱۰، ۳۱۳ و ۳۱۵ قانون تجارت و مواد ۱۹۸، ۵۱۵، ۵۱۹ و ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی، از محضر دادگاه محترم استدعای رسیدگی و صدور حکم به محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال بابت اصل وجه چک، خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید (تاریخ گواهی عدم پرداخت) و کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل را دارم.

همچنین، با توجه به ماهیت چک به عنوان سند لازم الاجرا و به استناد بند ب ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی و ماده ۳۱۸ قانون تجارت، درخواست صدور قرار تأمین خواسته بدون نیاز به ایداع خسارت احتمالی، مورد تقاضا می باشد تا از هرگونه تضییع حق اینجانب جلوگیری شود.

با احترام،

امضاء خواهان (وکیل خواهان)

تاریخ: [تاریخ]

نمونه ۶: دادخواست مطالبه وجه سفته (با/بدون واخواست)

سناریو: دارنده سفته به دلیل عدم پرداخت وجه آن، قصد مطالبه وجه از طریق دادگاه را دارد.

مشخصات دادخواست:

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

خواهان: [نام و نام خانوادگی خواهان]، [مشخصات کامل خواهان]

خوانده: [نام و نام خانوادگی خوانده (صادرکننده سفته)]، [مشخصات کامل خوانده]

خواسته:

1. محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال بابت وجه سفته شماره [شماره سفته] مورخ [تاریخ سفته].
2. محکومیت خوانده به پرداخت خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ واخواست/مطالبه تا زمان اجرای حکم.
3. پرداخت کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل.
4. درخواست صدور قرار تأمین خواسته (با/بدون ایداع خسارت احتمالی، بسته به واخواست).

دلایل و منضمات:

• رونوشت مصدق کارت ملی خواهان.
• اصل و رونوشت مصدق لاشه سفته به شماره [شماره سفته].
• رونوشت مصدق واخواست نامه (در صورت واخواست سفته) مورخ [تاریخ واخواست].
• در صورت وجود، رونوشت مصدق ظهرنویسی ها و مدارک انتقال.

شرح دادخواست:

احتراماً به استحضار می رساند، خوانده محترم آقای/خانم [نام خوانده] در تاریخ [تاریخ صدور سفته]، یک فقره سفته به شماره [شماره سفته] و به مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال در وجه اینجانب صادر نموده و متعهد به پرداخت وجه آن در تاریخ [تاریخ سررسید سفته] شده است. با وجود سررسید شدن سفته و مراجعات مکرر اینجانب، خوانده از پرداخت وجه آن خودداری نموده است. اینجانب [در صورت واخواست: در تاریخ [تاریخ واخواست] اقدام به واخواست سفته نموده و واخواست نامه قانونی صادر گردید که رونوشت مصدق آن ضمیمه دادخواست است./ در صورت عدم واخواست: با ارسال اظهارنامه به شماره … مورخ … رسماً طلب خود را مطالبه نمودم.]

با توجه به ماهیت سند تجاری سفته و مسئولیت قانونی صادرکننده و ظهرنویسان آن، از محضر دادگاه محترم استدعای رسیدگی و صدور حکم به محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال بابت اصل وجه سفته، خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ واخواست/مطالبه و کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل را دارم.

[در صورت واخواست: همچنین، با توجه به واخواست سفته، به استناد ماده ۲۹۲ قانون تجارت و بند ج ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی، درخواست صدور قرار تأمین خواسته بدون نیاز به ایداع خسارت احتمالی، مورد تقاضا می باشد.]

[در صورت عدم واخواست: همچنین، با ایداع خسارت احتمالی، درخواست صدور قرار تأمین خواسته به استناد ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی را دارم تا از هرگونه تضییع حق اینجانب جلوگیری شود.]

با احترام،

امضاء خواهان (وکیل خواهان)

تاریخ: [تاریخ]

نمونه ۷: دادخواست مطالبه وجه واریز اشتباهی

سناریو: فردی به اشتباه مبلغی را به حساب بانکی دیگری واریز کرده و خواهان بازگرداندن آن است.

مشخصات دادخواست:

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

خواهان: [نام و نام خانوادگی خواهان]، [مشخصات کامل خواهان]

خوانده: [نام و نام خانوادگی خوانده]، [مشخصات کامل خوانده]

خواسته:

1. محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال بابت وجه واریز اشتباهی.
2. محکومیت خوانده به پرداخت خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ مطالبه رسمی تا زمان اجرای حکم.
3. پرداخت کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل.
4. درخواست صدور قرار تأمین خواسته.

دلایل و منضمات:

• رونوشت مصدق کارت ملی خواهان.
• رونوشت مصدق فیش واریزی/پرینت گردش حساب بانکی مورخ [تاریخ واریز].
• درخواست استعلام از بانک مربوطه.
• رونوشت مصدق اظهارنامه ابلاغ شده به خوانده.

شرح دادخواست:

احتراماً به استحضار می رساند، اینجانب خواهان در تاریخ [تاریخ واریز]، مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال را به صورت اشتباهی به حساب بانکی شماره [شماره حساب] متعلق به خوانده محترم آقای/خانم [نام خوانده] واریز نمودم. این اشتباه ناشی از [توضیح علت اشتباه، مثلاً تشابه اسمی، اشتباه در وارد کردن شماره حساب، یا اشتباه در اطلاعات گیرنده] بوده و اینجانب به هیچ وجه قصد پرداخت این مبلغ را به حساب خوانده نداشته ام. با توجه به اصل «دارا شدن بلاجهت»، خوانده هیچگونه استحقاق قانونی برای نگهداری این وجه را ندارد.

پس از اطلاع از این اشتباه، بلافاصله با خوانده تماس گرفته و مراتب را به ایشان اطلاع دادم و درخواست بازگشت مبلغ واریزی را نمودم. همچنین، در تاریخ [تاریخ ارسال اظهارنامه]، اظهارنامه رسمی به شماره [شماره اظهارنامه] به خوانده ارسال و ایشان رسماً به بازگرداندن وجه دعوت شدند، اما متأسفانه تاکنون هیچ اقدامی از سوی ایشان صورت نگرفته و از بازگرداندن وجه خودداری می نمایند.

لذا، مستنداً به اصل دارا شدن بلاجهت و مواد ۱۹۸، ۵۱۵، ۵۱۹ و ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی و مواد ۳۰۱ و ۳۰۲ قانون مدنی، از محضر دادگاه محترم استدعای رسیدگی و صدور حکم به محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال بابت اصل وجه واریز اشتباهی، خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ مطالبه و کلیه خسارات دادرسی را دارم. همچنین، به جهت اثبات واریز و ماهیت اشتباهی آن، درخواست استعلام از بانک [نام بانک] و صدور قرار تأمین خواسته به استناد ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی، مورد تقاضا می باشد.

با احترام،

امضاء خواهان (وکیل خواهان)

تاریخ: [تاریخ]

فرآیند دادرسی و مراحل اجرایی پس از تنظیم دادخواست

پس از تنظیم دقیق و کامل دادخواست، مسیر قضایی وارد مرحله رسیدگی و اجرای حکم می شود که خود شامل جزئیات و ظرایف خاصی است.

شیوه ثبت و تقدیم دادخواست

ثبت دادخواست در سیستم قضایی ایران، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شود.

1. مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: خواهان یا وکیل او با در دست داشتن مدارک شناسایی و اصل و رونوشت مصدق مدارک اثباتی، به یکی از این دفاتر مراجعه می کنند.
2. تکمیل و ارسال فرم دادخواست: اطلاعات مندرج در دادخواستی که از قبل تنظیم شده است، در سیستم ثبت می شود. اپراتور دفتر خدمات قضایی، اطلاعات را بررسی کرده و در صورت صحت، آن را ثبت نهایی می کند.
3. بارگذاری مدارک و منضمات: تمامی رونوشت های مصدق مدارک اثباتی (قرارداد، فاکتور، رسید، چک، سفته، اظهارنامه و…) به صورت اسکن شده در سیستم بارگذاری و پیوست دادخواست می شوند.
4. پرداخت هزینه دادرسی: هزینه دادرسی بر اساس مبلغ خواسته و مرجع رسیدگی کننده، در همان دفتر خدمات الکترونیک قضایی پرداخت می شود. پس از ثبت و پرداخت، یک کد رهگیری به متقاضی داده می شود که برای پیگیری پرونده ضروری است.

هزینه های دادرسی مطالبه وجه

هزینه های دادرسی، یکی از عوامل مهم در تصمیم گیری برای طرح دعوا است. این هزینه ها بر اساس مبلغ خواسته و مرجع رسیدگی کننده متغیر است.

• نحوه محاسبه:
  • شورای حل اختلاف: برای مطالبات تا سقف 20 میلیون تومان، هزینه دادرسی معادل 1.75 درصد مبلغ خواسته است.
  • دادگاه عمومی حقوقی: برای مطالبات تا سقف 20 میلیون تومان، 3.5 درصد مبلغ خواسته و برای مازاد بر 20 میلیون تومان، 4.5 درصد مبلغ مازاد محاسبه می شود (در مرحله بدوی). این درصدها در مراحل تجدیدنظر و فرجام خواهی نیز متفاوت خواهد بود.
• درخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی: اگر خواهان توانایی پرداخت هزینه های دادرسی را نداشته باشد، می تواند همزمان با دادخواست اصلی، درخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را نیز تقدیم کند. در صورت پذیرش اعسار، خواهان موقتاً از پرداخت هزینه دادرسی معاف شده و هزینه ها در صورت پیروزی در دعوا، از خوانده دریافت خواهد شد.

روند رسیدگی در مراجع قضایی (دادگاه/شورای حل اختلاف)

پس از ثبت دادخواست، پرونده وارد مراحل دادرسی می شود:

1. تعیین شعبه و وقت رسیدگی: پرونده به یکی از شعب دادگاه یا شورای حل اختلاف ارجاع داده شده و وقت رسیدگی تعیین می شود. ابلاغیه مربوط به وقت رسیدگی برای طرفین ارسال خواهد شد.
2. جلسات دادرسی: طرفین (خواهان و خوانده) یا وکلای آن ها باید در جلسات دادرسی حاضر شده و دفاعیات خود را ارائه دهند. ارائه مستندات، شهود و پاسخ به سوالات قاضی در این جلسات بسیار حیاتی است.
3. صدور رای (حکم بدوی): پس از استماع اظهارات و بررسی مدارک، قاضی ختم رسیدگی را اعلام و رأی بدوی صادر می کند. این رأی می تواند به نفع خواهان (محکومیت خوانده به پرداخت وجه) یا به ضرر او (رد دعوا) باشد.

پیگیری پس از صدور حکم و اجرای آن

صدور حکم به معنای پایان پرونده نیست و مرحله اجرای حکم نیز دارای فرآیندهای خاص خود است.

1. قطعی شدن حکم: حکم صادر شده باید قطعی شود. احکام شورای حل اختلاف معمولاً با اعتراض یک طرف ظرف 20 روز قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه و احکام دادگاه عمومی نیز قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان است. پس از انقضای مهلت اعتراض یا صدور رأی قطعی از مرجع بالاتر، حکم قابلیت اجرا پیدا می کند.
2. درخواست اجرای حکم: خواهان یا وکیل او با مراجعه به اجرای احکام دادگستری، درخواست اجرای حکم را تقدیم می کند.
3. تامین خواسته و توقیف اموال بدهکار: اگر پیش از این تأمین خواسته صورت نگرفته باشد یا در طول دادرسی تقاضا شده و پذیرفته شده باشد، در مرحله اجرا می توان با معرفی اموال بدهکار (شامل حساب های بانکی، اموال منقول و غیرمنقول) اقدام به توقیف آن ها نمود.
4. نحوه برخورد با درخواست اعسار از سوی بدهکار: بدهکار نیز پس از صدور حکم محکومیت به پرداخت وجه، می تواند درخواست اعسار از پرداخت محکوم به (یعنی تقسیط مبلغ) را تقدیم دادگاه کند. در صورت اثبات اعسار، دادگاه حکم به تقسیط بدهی صادر می کند.

نکات حقوقی کلیدی و خطاهای رایج در دعوای مطالبه وجه

آگاهی از جزئیات حقوقی و پرهیز از اشتباهات متداول، می تواند در موفقیت دعوای مطالبه وجه نقش حیاتی ایفا کند.

محاسبه و مطالبه خسارت تأخیر تأدیه

خسارت تأخیر تأدیه، وجهی است که بدهکار بابت دیرکرد در پرداخت دین خود به طلبکار می پردازد. این خسارت، جنبه جبران تورم را دارد و نباید با بهره اشتباه گرفته شود.

• مفهوم و مبنای قانونی: طبق ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی، در دعاوی مربوط به وجوه رایج ایران، در صورتی که مدیون با وجود تمکن مالی از پرداخت دین خودداری کند و خواهان نیز مطالبه کرده باشد، دادگاه او را به پرداخت خسارت تأخیر تأدیه بر اساس شاخص تورم سالانه بانک مرکزی محکوم می کند.
• نقش شاخص بانک مرکزی: این خسارت بر اساس نرخ تورم اعلامی از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران محاسبه می شود و هدف آن حفظ ارزش پول طلب در طول زمان است.
• از چه زمانی قابل مطالبه است؟ خسارت تأخیر تأدیه از زمان مطالبه دین توسط طلبکار (معمولاً تاریخ ابلاغ اظهارنامه یا تاریخ تقدیم دادخواست) تا زمان اجرای کامل حکم محاسبه می شود. بنابراین، ارسال اظهارنامه رسمی برای اثبات تاریخ مطالبه، بسیار اهمیت دارد.

اهمیت و شرایط درخواست تأمین خواسته

تأمین خواسته، یکی از مهم ترین ابزارهای قانونی برای تضمین وصول مطالبات و جلوگیری از تضییع حق طلبکار است.

• اهمیت و مزایای آن: با صدور قرار تأمین خواسته، دادگاه اموال معادل خواسته را از خوانده توقیف می کند. این اقدام مانع از آن می شود که بدهکار در طول فرآیند دادرسی، اموال خود را مخفی یا منتقل کند و طلبکار پس از صدور حکم، با بدهکاری بدون اموال مواجه شود.
• مراحل و شرایط: درخواست تأمین خواسته می تواند:
  • قبل از طرح دعوا: در این صورت خواهان مکلف است ظرف ۱۰ روز از تاریخ صدور قرار تأمین، اصل دعوا را اقامه کند.
  • همزمان با طرح دعوا: به همراه دادخواست اصلی مطرح می شود.
  • در حین رسیدگی: پس از طرح دعوا و در طول فرآیند رسیدگی نیز می توان درخواست تأمین خواسته را ارائه کرد.

  برای تأمین خواسته معمولاً خواهان ملزم به ایداع خسارت احتمالی (معمولاً ۱۰ تا ۲۰ درصد مبلغ خواسته) است، مگر در موارد خاص مانند اسناد تجاری که شرایط ویژه ای دارند.

دفاع اعسار از پرداخت محکوم به توسط خوانده

حق اعسار از پرداخت، یک راهکار قانونی برای بدهکارانی است که توانایی مالی لازم برای پرداخت یکجای دین خود را ندارند.

• حق خوانده برای درخواست اعسار: پس از صدور حکم محکومیت به پرداخت وجه، خوانده می تواند با تقدیم دادخواست اعسار، از دادگاه درخواست کند که به دلیل عدم تمکن مالی، مبلغ محکوم به را به صورت اقساطی یا با تأخیر پرداخت کند.
• تأثیر آن بر اجرای حکم: در صورت اثبات اعسار، دادگاه حکم به تقسیط دین صادر می کند و این امر بر نحوه اجرای حکم تأثیر می گذارد. طلبکار نمی تواند تا زمان نقض حکم اعسار، کل مبلغ را به صورت یکجا دریافت کند، بلکه باید به اقساط تعیین شده توسط دادگاه رضایت دهد.

نقش وکیل دادگستری در پرونده های مطالبه وجه

استفاده از وکیل متخصص در دعاوی مطالبه وجه می تواند روند پرونده را تسریع بخشیده و شانس موفقیت را افزایش دهد.

• چه زمانی نیاز به وکیل دارید؟
  • پیچیدگی پرونده: در مواردی که مدارک کافی نیست یا بدهکار دفاعیات پیچیده ای دارد.
  • مبالغ بالا: در پرونده های با مبالغ قابل توجه، ریسک از دست دادن حق بیشتر است.
  • زمان و تخصص: اگر زمان یا دانش حقوقی کافی برای پیگیری پرونده را ندارید.
• مزایای سپردن پرونده به وکیل متخصص:
  • تخصص و دانش حقوقی: وکیل با آشنایی کامل به قوانین و رویه قضایی، بهترین راهکارها را ارائه می دهد.
  • دقت در تنظیم دادخواست: وکیل در تنظیم صحیح و دقیق دادخواست و ضمائم آن نقش اساسی دارد.
  • سرعت در پیگیری: وکیل با آشنایی به سیستم قضایی، می تواند روند پرونده را سریع تر پیش ببرد.
  • دفاع مؤثر: وکیل بهترین دفاعیات را در جلسات دادرسی ارائه می دهد و از حقوق شما دفاع می کند.

اشتباهات متداول در تنظیم دادخواست و پیشگیری از آن ها

اشتباهات رایج در تنظیم دادخواست می تواند منجر به تأخیر در رسیدگی، نیاز به اصلاح دادخواست و حتی رد دعوا شود.

• عدم تکمیل دقیق مشخصات: اطلاعات ناقص یا اشتباه خواهان و خوانده (به ویژه آدرس اقامتگاه) باعث عدم ابلاغ صحیح و اطاله دادرسی می شود.
• عدم پیوست کردن رونوشت مصدق مدارک: هر مدرکی که به دادخواست پیوست می شود، باید رونوشت مصدق باشد. صرف پیوست کردن کپی معمولی فاقد اعتبار است.
• نگارش نامناسب شرح دادخواست: توضیحات مبهم، غیرمنسجم، احساسی یا بدون استدلال حقوقی، می تواند به ضرر خواهان تمام شود. شرح دادخواست باید کوتاه، دقیق، منطقی و حقوقی باشد.
• اشتباه در تعیین خواسته: عدم تعیین دقیق مبلغ خواسته، یا اشتباه در انتخاب نوع خواسته (مثلاً مطالبه ثمن به جای مطالبه اجرت المثل)، از خطاهای رایج است.
• اشتباه در تعیین مرجع صالح: عدم توجه به صلاحیت ذاتی (شورای حل اختلاف یا دادگاه عمومی) و صلاحیت محلی دادگاه.
• نکات مربوط به پیوست های الکترونیک: در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، اسکن مدارک باید با کیفیت مناسب و حجم مجاز صورت گیرد تا در سیستم به درستی ثبت شوند.

برای پیشگیری از این اشتباهات، مطالعه دقیق قوانین، مشورت با وکیل متخصص و استفاده از نمونه های استاندارد دادخواست ضروری است.

نتیجه گیری

مطالبه وجه از طریق مراجع قضایی، فرآیندی قانونمند و دارای پیچیدگی های خاص خود است که نیازمند آگاهی و دقت فراوان در هر مرحله می باشد. از جمع آوری و مستندسازی دقیق مدارک اثباتی گرفته تا تنظیم صحیح دادخواست و پیگیری مراحل دادرسی و اجرای حکم، هر گام می تواند بر نتیجه نهایی پرونده تأثیرگذار باشد.

شناخت تفاوت های اسناد عادی و تجاری، نحوه محاسبه خسارت تأخیر تأدیه، اهمیت درخواست تأمین خواسته و آگاهی از امکان دفاع اعسار توسط بدهکار، از جمله نکات کلیدی هستند که هر طلبکار باید مد نظر قرار دهد. در نهایت، با درک کامل از نحوه تنظیم دادخواست مطالبه وجه و مراحل قانونی مربوط به آن، می توانید با اطمینان بیشتری برای احقاق حقوق مالی خود اقدام نموده و از تضییع آن جلوگیری کنید. اقدام به موقع، مستندسازی دقیق و پیگیری آگاهانه، کلید موفقیت در این مسیر خواهد بود.

آیا برای تنظیم دادخواست خود نیاز به مشاوره تخصصی یا تنظیم دادخواست اختصاصی دارید؟ همین امروز با کارشناسان حقوقی ما تماس بگیرید تا در مسیر احقاق حق، شما را یاری رسانیم.