ایا مهریه جلب دارد؟ راهنمای کامل شرایط، مراحل و قانون جدید حکم جلب مهریه در سال ۱۴۰۳

بله، مهریه در حقوق ایران می تواند منجر به صدور حکم جلب شود، اما این امر تابع شرایط و محدودیت های قانونی خاصی است که مهم ترین آن ها سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی و بحث اعسار (ناتوانی مالی) مرد است. مهریه به عنوان یک دین بر عهده مرد، حق قانونی زن محسوب می شود و قانون گذار ابزارهایی برای وصول آن پیش بینی کرده است.

مهریه یکی از حقوق مالی مهم زوجه است که در عقد ازدواج بر ذمه زوج قرار می گیرد. این حق، چه به صورت عندالمطالبه و چه عندالاستطاعه، قابل مطالبه بوده و در صورت عدم پرداخت از سوی زوج، زوجه می تواند از طریق مراجع قانونی برای دریافت آن اقدام کند. یکی از موثرترین ابزارهای قانونی برای واداشتن زوج به پرداخت مهریه، درخواست صدور حکم جلب است. با این حال، صدور حکم جلب مهریه دارای پیچیدگی ها و ضوابط خاصی است که در سال های اخیر و به ویژه با تصویب قوانین جدید، دستخوش تغییراتی شده است. درک صحیح این قوانین برای هر دو طرف (زوج و زوجه) حیاتی است تا بتوانند از حقوق خود دفاع کرده و تصمیمات آگاهانه ای اتخاذ کنند.

مفهوم حکم جلب مهریه: تفاوت جلب مدنی با جلب کیفری چیست؟

مفهوم جلب در دعاوی مالی و به ویژه در مورد مهریه، اغلب با برداشت های نادرست همراه است. در معنای حقوقی، جلب به معنای بازداشت موقت فرد بدهکار به دستور مقام قضایی است تا وی ملزم به انجام تعهد مالی خود شود یا وضعیت پرداخت دینش مشخص گردد. این اقدام با هدف اطمینان از حضور بدهکار و جلوگیری از فرار وی از ادای دین صورت می پذیرد.

تفاوت اساسی بین حکم جلب مهریه (که یک جلب مدنی محسوب می شود) و حکم جلب کیفری، در ماهیت و مبنای صدور آن هاست. حکم جلب کیفری زمانی صادر می شود که فرد مرتکب جرمی شده باشد و هدف از جلب، دستگیری او برای انجام تحقیقات، محاکمه و اجرای مجازات است. در این موارد، فرد متهم به نقض قوانین جزایی کشور است و حضور او در مراجع قضایی برای روشن شدن ابعاد جرم و اجرای عدالت ضروری است.

در مقابل، حکم جلب مهریه، که ذیل دعاوی حقوقی و مالی قرار می گیرد، به معنای مجرم بودن زوج نیست. مبنای این حکم، عدم پرداخت یک بدهی مالی (مهریه) است که به موجب سند ازدواج بر عهده زوج قرار گرفته است. هدف از صدور این حکم، اعمال فشار قانونی بر زوج برای پرداخت دین یا تعیین تکلیف نحوه پرداخت آن (مانند تقسیط از طریق دادخواست اعسار) می باشد. فردی که به دلیل عدم پرداخت مهریه جلب می شود، به عنوان متهم یا مجرم شناخته نمی شود، بلکه به عنوان محکوم علیه مالی تلقی می گردد. اثر حقوقی این جلب، توقیف موقت فرد تا زمان تعیین تکلیف نهایی یا ادای دین است. این تمایز بسیار مهم است، زیرا به زوج این امکان را می دهد که با پرداخت بدهی یا اثبات ناتوانی مالی (اعسار)، از ادامه بازداشت جلوگیری کند.

بنابراین، زمانی که از حکم جلب مهریه صحبت می شود، باید توجه داشت که این یک ابزار اجرایی در جهت استیفای حقوق مالی زوجه است و تفاوت های ماهوی با جلب در پرونده های کیفری دارد. این موضوع به زوج این فرصت را می دهد که با تمهیدات قانونی، از تبعات طولانی مدت جلب جلوگیری کند.

قانون جدید حکم جلب مهریه (سال ۱۴۰۳): سقف ۱۱۰ سکه و فراتر از آن

یکی از مهم ترین تحولات قانونی در زمینه مهریه و صدور حکم جلب، مربوط به ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و اصلاحات بعدی آن است. این قانون، به خصوص در سال های اخیر، با هدف ساماندهی به پرونده های مهریه و کاهش تعداد زندانیان مهریه، تغییرات قابل توجهی را اعمال کرده است. هسته اصلی این تغییرات، تعیین سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی به عنوان میزان مهریه ای است که برای آن ضمانت اجرای جلب و حبس وجود دارد.

بر اساس این قانون، چنانچه میزان مهریه مورد مطالبه زوجه تا ۱۱۰ سکه بهار آزادی (یا معادل آن) باشد و زوج با وجود تمکن مالی از پرداخت آن امتناع ورزد، دادگاه می تواند به درخواست زوجه حکم جلب او را صادر کند. در این شرایط، زوج تا زمان پرداخت مهریه یا اثبات اعسار و تقسیط مهریه، ممکن است بازداشت شود.

وضعیت مهریه های بالاتر از ۱۱۰ سکه:

اینجاست که ابهامات زیادی برای عموم مردم و طرفین پرونده ایجاد می شود. سوال این است که اگر مهریه تعیین شده در سند ازدواج، بیش از ۱۱۰ سکه باشد، آیا زوجه حق مطالبه کل مهریه را دارد؟ پاسخ به این سوال بله است. زوجه حق دارد تمامی مهریه خود، حتی اگر ۲۰۰ سکه یا بیشتر باشد، را مطالبه کند. مهریه به هر میزان که باشد، دین بر گردن زوج است و وی مکلف به پرداخت آن است.

اما موضوع در مورد ضمانت اجرای جلب و حبس متفاوت است. برای مازاد بر ۱۱۰ سکه:

• اگر زوج ۱۱۰ سکه را پرداخت کرده باشد یا برای آن حکم اعسار و تقسیط گرفته باشد، دیگر برای مازاد ۱۱۰ سکه، حکم جلب یا حبس صادر نخواهد شد.
• در واقع، ضمانت اجرای جلب و حبس صرفاً برای همان ۱۱۰ سکه اول پیش بینی شده است.
• تنها در صورتی می توان برای مازاد ۱۱۰ سکه نیز حکم جلب صادر کرد که زوجه بتواند اثبات کند که زوج با وجود تمکن مالی کافی برای پرداخت مازاد مهریه، عمداً و با سوءنیت از پرداخت آن امتناع می ورزد. اثبات این موضوع در عمل بسیار دشوار است و نیازمند ارائه دلایل و مدارک مستحکم توسط زوجه می باشد.

این قانون، با هدف جلوگیری از حبس های طولانی مدت افراد ناتوان از پرداخت مهریه های سنگین، و در عین حال حفظ حق زوجه تا سقف معقول ۱۱۰ سکه، تدوین شده است. نقش عدم توانایی مالی (اعسار) در این سقف بسیار پررنگ است. اگر زوج بتواند اعسار خود را از پرداخت مهریه (حتی در حد ۱۱۰ سکه) به دادگاه اثبات کند، دادگاه حکم به تقسیط مهریه می دهد و دیگر حکم جلب صادر نخواهد شد. اما عدم پرداخت اقساط تعیین شده، می تواند مجدداً منجر به صدور حکم جلب گردد.

شرایط و ضوابط صدور حکم جلب مهریه: چه زمانی می توان جلب گرفت؟

صدور حکم جلب مهریه فرآیندی حقوقی است که تنها در صورت احراز شرایط خاص قانونی امکان پذیر است. این شرایط به شرح زیر هستند:

قطعی شدن حکم محکومیت مرد به پرداخت مهریه:

اولین و اساسی ترین شرط، این است که زوجه ابتدا باید مراحل قانونی مطالبه مهریه را طی کرده باشد. این مراحل می تواند از طریق اداره ثبت (برای مهریه های مندرج در سند ازدواج که به عنوان سند رسمی تلقی می شود) یا از طریق دادگاه خانواده (با تقدیم دادخواست مطالبه مهریه) آغاز شود. پس از بررسی های لازم، دادگاه حکم به محکومیت زوج به پرداخت مهریه صادر می کند. این حکم باید به مرحله قطعیت رسیده باشد، یعنی مهلت های اعتراض (تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی) سپری شده و یا حکم توسط مراجع بالاتر تایید شده باشد.

درخواست صدور اجراییه از دادگاه/ثبت:

پس از قطعی شدن حکم، زوجه (یا وکیل او) باید از مرجع صادرکننده حکم (اعم از دادگاه یا اداره ثبت) درخواست صدور برگ اجراییه کند. برگ اجراییه سندی است که به زوج ابلاغ می شود و او را رسماً ملزم به پرداخت مهریه در مهلت مقرر می کند.

گذشت مهلت قانونی (معمولاً ۳۰ روز) از تاریخ ابلاغ اجراییه به زوج:

با ابلاغ اجراییه به زوج، او فرصت قانونی معینی (عموماً ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ) پیدا می کند تا دین خود را پرداخت کند یا در صورت عدم توانایی، دادخواست اعسار (ناتوانی مالی) به دادگاه تقدیم نماید. این مهلت به زوج فرصت می دهد تا وضعیت مالی خود را روشن کرده و از تبعات جلب جلوگیری کند.

عدم پرداخت مهریه یا عدم ارائه دادخواست اعسار توسط زوج (یا رد شدن دادخواست اعسار):

اگر در مهلت ۳۰ روزه، زوج نه مهریه را پرداخت کند و نه دادخواست اعسار ارائه دهد، یا در صورتی که دادخواست اعسار وی توسط دادگاه مورد بررسی قرار گرفته و رد شود، شرایط برای درخواست جلب مهریه فراهم می آید. در صورت رد اعسار، به این معناست که دادگاه تمکن مالی زوج را محرز دانسته است.

عدم معرفی اموال قابل توقیف از سوی زوجه یا عدم کفایت اموال توقیف شده:

در فرآیند اجرای حکم، اولویت با توقیف اموال زوج است. اگر زوجه اموالی از زوج شناسایی و به دادگاه معرفی کند و آن اموال برای توقیف و فروش و وصول مهریه کفایت کند، دیگر نیازی به جلب نیست. اما اگر زوجه نتواند مالی از زوج معرفی کند یا اموال معرفی شده برای پرداخت کل مهریه (تا سقف ۱۱۰ سکه) کافی نباشد، آنگاه درخواست حکم جلب مطرح می شود. به عبارت دیگر، جلب زمانی به عنوان آخرین راهکار مورد استفاده قرار می گیرد که امکان وصول دین از طریق توقیف اموال میسر نباشد.

مراحل گام به گام گرفتن حکم جلب مهریه

گرفتن حکم جلب مهریه فرآیندی چند مرحله ای است که نیازمند پیگیری دقیق و آگاهی از رویه های قانونی است. این مراحل به شرح زیر می باشند:

الف) مرحله مطالبه مهریه:

قبل از هر اقدامی برای جلب، زوجه باید مطالبه مهریه خود را به صورت قانونی آغاز کند. این مرحله خود دارای دو مسیر اصلی است:

1. ابتدا از طریق اداره ثبت (اجراییه سند ازدواج): بر اساس قوانین موجود، در حال حاضر زوجه برای مطالبه مهریه باید ابتدا از طریق دایره اجرای ثبت اسناد رسمی اقدام کند. سند ازدواج به عنوان یک سند رسمی، دارای قابلیت اجرایی است. زوجه با مراجعه به دفتر ازدواجی که عقد در آن ثبت شده یا از طریق دفاتر اسناد رسمی و سپس اداره ثبت، می تواند درخواست صدور اجراییه مهریه را مطرح کند. در این مرحله، اداره ثبت به زوج اخطار می دهد که ظرف ۱۰ روز مهریه را پرداخت کند یا اموالی برای توقیف معرفی کند.
2. در صورت عدم نتیجه، دادخواست مطالبه مهریه به دادگاه خانواده: اگر از طریق اداره ثبت، وصول مهریه میسر نشد (یعنی زوج مالی نداشت یا معرفی نکرد)، زوجه می تواند با در دست داشتن گواهی عدم امکان وصول مهریه از ثبت، دادخواست مطالبه مهریه را به دادگاه خانواده تقدیم کند. دادگاه پس از تشکیل جلسه و بررسی دلایل، حکم به محکومیت زوج به پرداخت مهریه صادر می کند.
3. اخذ حکم قطعی دادگاه مبنی بر محکومیت زوج به پرداخت مهریه: پس از صدور حکم بدوی، طرفین فرصت تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی دارند. زمانی حکم دادگاه قطعی می شود که مهلت های قانونی اعتراض سپری شده و یا حکم در مراجع بالاتر تأیید شده باشد. این حکم قطعی مبنای مراحل بعدی است.

ب) مرحله درخواست اجراییه:

1. مراجعه به شعبه صادرکننده حکم قطعی و درخواست صدور برگ اجراییه: پس از قطعی شدن حکم دادگاه، زوجه باید به واحد اجرای احکام دادگاه مراجعه و درخواست صدور برگ اجراییه را مطرح کند. این برگ به صورت رسمی به زوج ابلاغ می شود.
2. ابلاغ اجراییه به زوج و مهلت ۳۰ روزه وی برای پرداخت یا اعسار: پس از ابلاغ اجراییه، زوج به مدت ۳۰ روز مهلت دارد تا مهریه را پرداخت کند یا در صورت عدم توانایی مالی، دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه تقدیم نماید. هدف از این مهلت، دادن فرصت به زوج برای تعیین تکلیف دین خود است.

ج) مرحله درخواست حکم جلب:

1. در صورت عدم پرداخت و عدم اثبات اعسار، مراجعه زوجه (یا وکیل) به واحد اجرای احکام دادگاه: اگر زوج در مهلت ۳۰ روزه نه مهریه را پرداخت کند و نه دادخواست اعسار دهد (یا اعسار او رد شود)، زوجه می تواند با مراجعه به واحد اجرای احکام دادگاه، درخواست کتبی صدور حکم جلب را مطرح کند.
2. ارائه درخواست کتبی برای صدور حکم جلب: این درخواست باید به صورت رسمی و با ذکر دلایل قانونی (عدم پرداخت مهریه و عدم اثبات اعسار) به واحد اجرا تقدیم شود.
3. توضیح در مورد نحوه و زمان اجرای حکم جلب: پس از صدور حکم جلب توسط مقام قضایی، این حکم به ضابطین قضایی (معمولاً نیروی انتظامی) ابلاغ می شود. ضابطین موظفند زوج را جلب و به واحد اجرای احکام یا زندان معرفی کنند. اجرای حکم جلب معمولاً در ساعات اداری و در مکان هایی که احتمال حضور زوج بیشتر است، انجام می شود. حکم جلب مهریه اغلب دارای مهلت اعتبار مشخصی است که پس از انقضاء باید مجدداً تمدید شود.

توصیه اکید می شود که در تمامی این مراحل، از مشاوره وکلای متخصص در امور خانواده بهره مند شوید تا فرآیند به درستی و با کمترین اتلاف وقت و انرژی طی شود و از حقوق شما به بهترین نحو دفاع گردد.

مدارک لازم برای درخواست حکم جلب مهریه

برای درخواست صدور حکم جلب مهریه، زوجه (یا وکیل او) باید مدارک مشخصی را به مراجع قضایی ارائه دهد. تهیه و تکمیل صحیح این مدارک، نقش کلیدی در تسریع روند پرونده و جلوگیری از اتلاف وقت دارد. مدارک اصلی مورد نیاز عبارتند از:

• شناسنامه و کارت ملی زوجه: این مدارک برای احراز هویت درخواست کننده ضروری است.
• کپی برابر اصل سند ازدواج: سند ازدواج مبنای قانونی مهریه است و اثبات کننده رابطه زوجیت و میزان مهریه توافق شده می باشد. کپی برابر اصل شده آن باید ارائه شود.
• رای قطعی و لازم الاجرای دادگاه مبنی بر محکومیت زوج به پرداخت مهریه: همانطور که پیشتر اشاره شد، برای درخواست جلب، حکم دادگاه مبنی بر محکومیت زوج به پرداخت مهریه باید قطعیت یافته باشد. ارائه نسخه کپی برابر اصل شده این رأی الزامی است.
• برگ اجراییه صادر شده از دادگاه یا اداره ثبت: این برگ نشان می دهد که فرآیند اجرایی به صورت قانونی آغاز شده و به زوج ابلاغ گردیده است.
• نامه های ابلاغ شده به زوج و گواهی عدم پرداخت یا عدم اعسار (در صورت لزوم): مدارکی که نشان می دهند اجراییه به زوج ابلاغ شده و وی در مهلت قانونی اقدام به پرداخت مهریه یا ارائه دادخواست اعسار نکرده است (یا دادخواست اعسار او رد شده) نیز باید ارائه شود. این گواهی ها از واحد اجرای احکام یا دفتر دادگاه قابل دریافت هستند.
• وکالتنامه معتبر (در صورت اقدام توسط وکیل): اگر زوجه از طریق وکیل اقدام می کند، ارائه وکالتنامه رسمی و معتبر وکیل به همراه پروانه وکالت وی ضروری است.

تهیه دقیق و کامل این مدارک، گامی حیاتی در فرآیند مطالبه و وصول مهریه از طریق جلب است. نقص در مدارک می تواند منجر به تأخیر در رسیدگی یا حتی رد درخواست شود. بنابراین، توصیه می شود قبل از مراجعه به مراجع قضایی، تمامی مدارک توسط یک وکیل متخصص مورد بازبینی قرار گیرند.

تهیه دقیق و کامل مدارک لازم، گامی حیاتی در فرآیند مطالبه مهریه از طریق جلب است و نقص در آن می تواند منجر به تأخیر یا رد درخواست شود.

هزینه های گرفتن حکم جلب مهریه در سال ۱۴۰۳

سوالی که اغلب برای متقاضیان مطرح می شود، بحث هزینه های مربوط به گرفتن حکم جلب مهریه است. مهم است که بدانیم صدور خودِ حکم جلب مهریه معمولاً هزینه مستقیم و جداگانه ای برای زوجه (خواهان) ندارد. این به آن معناست که پس از طی مراحل قانونی و احراز شرایط، واحد اجرای احکام بدون دریافت هزینه مشخصی بابت صدور حکم جلب اقدام می کند.

با این حال، باید هزینه های جانبی و مرتبط با کل فرآیند مطالبه مهریه را در نظر گرفت که به شرح زیر هستند:

• هزینه دادرسی برای مطالبه مهریه: این هزینه اصلی ترین بخش از هزینه های اولیه است. برای ثبت دادخواست مطالبه مهریه در دادگاه، خواهان باید بر اساس تعرفه خدمات قضایی، مبلغی را به عنوان هزینه دادرسی پرداخت کند. این مبلغ تابعی از میزان مهریه مورد مطالبه است:
  • برای مهریه های تا مبلغ بیست میلیون تومان، معمولاً ۲.۵ درصد از ارزش مهریه (خواسته) در مرحله بدوی دریافت می شود.
  • برای مهریه های بالاتر از بیست میلیون تومان، ۳.۵ درصد از ارزش مازاد بر بیست میلیون تومان نیز به این مبلغ اضافه می شود. (این نرخ ها ممکن است سالانه تغییر کنند و برای اطلاعات دقیق باید به تعرفه های جاری مراجعه کرد).
• هزینه های دفاتر خدمات قضایی: امروزه بسیاری از امور قضایی، از جمله ثبت دادخواست و ارائه لوایح، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شود که برای هر خدمت، هزینه مشخصی دریافت می کنند.
• هزینه های کارشناسی (در صورت لزوم): در برخی موارد، ممکن است برای تعیین ارزش مهریه (مانند سکه هایی با تاریخ ضرب خاص) یا ارزش اموال توقیف شده، نیاز به ارجاع به کارشناس رسمی دادگستری باشد که هزینه های آن بر عهده طرفین (یا در نهایت محکوم علیه) خواهد بود.
• حق الوکاله وکیل: در صورت استفاده از وکیل، حق الوکاله وی نیز از جمله هزینه های پرونده محسوب می شود. این مبلغ بر اساس توافق بین موکل و وکیل و یا مطابق تعرفه های قانونی وکالت تعیین می گردد. با توجه به پیچیدگی های حقوقی، استفاده از وکیل می تواند در مدیریت صحیح پرونده و جلوگیری از اتلاف وقت و هزینه های غیرضروری بسیار مؤثر باشد.

به طور خلاصه، در حالی که صدور فیزیکی حکم جلب مهریه هزینه مستقیم ندارد، فرآیند مطالبه مهریه تا مرحله صدور جلب، شامل پرداخت هزینه های دادرسی، اداری و احتمالی کارشناسی و وکالت است که باید پیش بینی شوند.

لغو حکم جلب مهریه: چه راه هایی برای جلوگیری یا توقف جلب وجود دارد؟

برای زوجی که با حکم جلب مهریه مواجه است یا در شرف آن قرار دارد، اطلاع از راه های قانونی برای لغو یا جلوگیری از اجرای این حکم حیاتی است. این راه ها به شرح زیر هستند:

۱. پرداخت کامل مهریه:

ساده ترین و قطعی ترین راه برای لغو حکم جلب، پرداخت کامل مهریه (تا سقف ۱۱۰ سکه که مشمول جلب می شود) است. به محض پرداخت کامل دین، حکم جلب بلااثر شده و زوج آزاد می شود یا از صدور آن جلوگیری به عمل می آید.

۲. اثبات اعسار از پرداخت مهریه توسط زوج:

مهم ترین ابزار قانونی برای زوجی که توانایی مالی پرداخت مهریه را ندارد، تقدیم دادخواست اعسار است.

• مفهوم اعسار و شرایط قانونی اثبات آن: اعسار به معنای ناتوانی مالی از پرداخت بدهی است. برای اثبات اعسار، زوج باید به دادگاه ثابت کند که هیچ مالی برای پرداخت مهریه (یا اقساط آن) ندارد یا اموالش برای پرداخت دین کافی نیست. این اثبات معمولاً با ارائه لیست اموال و بدهی ها، شهادت شهود (حداقل دو شاهد مطلع از وضعیت مالی زوج)، و ارائه مدارک مربوط به درآمد و هزینه ها صورت می گیرد.
• نقش شهادت شهود و مدارک مالی: شهود باید افرادی باشند که از وضعیت معیشتی و مالی زوج آگاهی کامل داشته باشند و شهادت آن ها مورد تأیید دادگاه قرار گیرد. مدارک مالی مانند فیش حقوقی، گردش حساب بانکی، لیست دارایی ها و تعهدات نیز می توانند در اثبات اعسار مؤثر باشند.
• صدور حکم تقسیط مهریه توسط دادگاه: در صورت اثبات اعسار، دادگاه حکم به تقسیط مهریه می دهد. این حکم شامل تعیین یک پیش قسط و سپس اقساط ماهانه برای پرداخت مهریه است. با صدور حکم تقسیط، حکم جلب لغو شده و زوج آزاد می شود و دیگر برای اصل مهریه جلب نخواهد شد.

۳. مصالحه و توافق با زوجه:

یکی دیگر از راه های مؤثر، توافق و مصالحه با زوجه است. این توافق می تواند شامل موارد زیر باشد:

• توافق بر نحوه پرداخت: طرفین می توانند بر سر نحوه پرداخت مهریه به صورت توافقی (مثلاً اقساط با مبلغ و زمان بندی متفاوت از حکم دادگاه) به توافق برسند.
• بخشش قسمتی از مهریه: زوجه می تواند قسمتی از مهریه خود را به زوج ببخشد تا مبلغ قابل پرداخت کاهش یابد.
• سایر شرایط: توافقات دیگر مانند واگذاری مال معین به جای مهریه نیز امکان پذیر است. در هر صورت، این توافق باید به صورت رسمی (در دفتر اسناد رسمی یا در قالب صورت جلسه دادگاه) ثبت شود تا از اعتبار قانونی برخوردار باشد و حکم جلب لغو شود.

نکته مهم: عدم پرداخت اقساط مهریه (حتی پس از حکم اعسار) می تواند مجدداً منجر به صدور حکم جلب شود.

بسیار حیاتی است که زوج پس از دریافت حکم تقسیط مهریه، نسبت به پرداخت منظم و به موقع اقساط اقدام کند. در صورتی که زوج از پرداخت دو یا سه قسط متوالی (بسته به رویه دادگاه) خودداری کند، زوجه می تواند مجدداً از دادگاه درخواست صدور حکم جلب به دلیل عدم پرداخت اقساط مهریه را داشته باشد. در این شرایط، حکم جلب صادر شده و زوج بازداشت می شود تا اقساط معوقه را پرداخت کند یا ترتیبی برای پرداخت آن ها بدهد.

در هر یک از این مراحل، مشاوره با یک وکیل متخصص خانواده می تواند به زوج کمک کند تا بهترین راهکار را با توجه به شرایط خاص خود انتخاب کرده و از حقوق خود به نحو احسن دفاع کند.

اهمیت مشاوره با وکیل متخصص در پرونده های مهریه

دعاوی مهریه، به دلیل ماهیت حقوقی و جزئیات فراوان قانونی، از جمله پیچیده ترین پرونده های خانواده محسوب می شوند. از لحظه مطالبه مهریه تا مراحل اجرای حکم و حتی لغو جلب، هر گامی نیازمند دانش حقوقی دقیق و تجربه کافی است. به همین دلیل، مشاوره و همکاری با یک وکیل متخصص در پرونده های مهریه، نه تنها یک گزینه، بلکه اغلب یک ضرورت است.

پیچیدگی ها و ظرافت های قانونی در دعاوی مهریه: قوانین مربوط به مهریه، از جمله قانون حمایت خانواده، قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و آیین نامه های اجرایی، دارای تبصره ها، رویه ها و تفسیرهای متعددی هستند. یک فرد عادی، حتی با مطالعه دقیق، ممکن است از تمام جزئیات و ظرافت های قانونی آگاه نباشد. وکیل متخصص با اشراف کامل بر این قوانین و همچنین رویه های قضایی جاری، می تواند بهترین مسیر را به موکل خود نشان دهد.

تسریع روند پرونده و جلوگیری از اتلاف وقت و هزینه: ناآگاهی از فرآیندهای قانونی می تواند منجر به اشتباهاتی شود که هم زمان بر و هم هزینه بر هستند. یک وکیل مجرب می تواند با تنظیم دقیق دادخواست ها، ارائه به موقع مدارک و لوایح، و پیگیری مستمر پرونده در مراجع مختلف (ثبت، دادگاه، اجرای احکام)، روند پرونده را به طور چشمگیری تسریع بخشد و از هزینه های اضافی ناشی از تأخیر یا اقدامات نادرست جلوگیری کند.

دفاع مؤثر از حقوق موکل (هم زوجه و هم زوج):

• برای زوجه: وکیل می تواند به زوجه در شناسایی اموال زوج، طرح صحیح دادخواست مطالبه مهریه، درخواست به موقع اجراییه و جلب، و پیگیری مجدانه تا وصول کامل حق کمک کند.
• برای زوج: وکیل می تواند به زوج در تنظیم دادخواست اعسار، اثبات ناتوانی مالی، دفاع در برابر ادعاهای زوجه و مذاکره برای مصالحه با شرایط منصفانه یاری رساند.

شناخت رویه های قضایی مختلف در شعب و استان های گوناگون: نکته ای که کمتر به آن توجه می شود، تفاوت های جزئی در رویه های قضایی بین شعب مختلف یک دادگاه یا حتی بین دادگستری های استان های مختلف است. یک وکیل متخصص که در منطقه خود فعالیت می کند، از این رویه ها آگاه است و می تواند استراتژی پرونده را بر اساس آن ها تنظیم کند. این آگاهی می تواند تفاوت فاحشی در نتیجه پرونده ایجاد کند.

ارائه بهترین استراتژی حقوقی برای شرایط خاص هر فرد: هر پرونده مهریه دارای شرایط منحصر به فرد خود است. میزان مهریه، تمکن مالی زوج، وجود یا عدم وجود اموال قابل توقیف، و حتی روابط طرفین، همگی در اتخاذ بهترین استراتژی حقوقی مؤثرند. وکیل متخصص با تحلیل جامع این عوامل، می تواند مناسب ترین راهکار را پیشنهاد دهد که منجر به بهترین نتیجه ممکن برای موکل شود.

با توجه به حساسیت و پیامدهای مالی و شخصی گسترده پرونده های مهریه، بهره گیری از تخصص وکیل، نه تنها سرمایه گذاری برای حفظ حقوق است، بلکه تضمینی برای طی کردن صحیح و قانونی مسیر پرونده می باشد.

نتیجه گیری

در پاسخ به سوال محوری ایا مهریه جلب دارد؟ باید گفت بله، مهریه در حقوق ایران می تواند منجر به صدور حکم جلب شود، اما این امر تحت شرایط قانونی مشخص و با محدودیت های خاصی همراه است. مهم ترین این محدودیت ها، سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی برای اعمال ضمانت اجرای جلب و حبس است و در صورتی که زوج تمکن مالی برای پرداخت این میزان را داشته و از آن امتناع کند، حکم جلب قابل صدور است. همچنین، در صورت اثبات اعسار (ناتوانی مالی) زوج، دادگاه مهریه را تقسیط می کند و جلب منتفی می شود، مگر اینکه زوج از پرداخت اقساط تعیین شده خودداری ورزد. حکم جلب مهریه ابزاری قانونی است که به زوجه امکان می دهد حق قانونی خود را مطالبه کند، اما در عین حال، راهکارها و حقوقی نیز برای زوجانی که توانایی پرداخت ندارند، پیش بینی شده است تا از حبس های بی مورد جلوگیری شود.

با توجه به حساسیت و پیچیدگی های حقوقی پرونده های مهریه، اکیداً توصیه می شود پیش از هر اقدامی، اعم از مطالبه مهریه یا دفاع در برابر آن، با یک وکیل متخصص خانواده مشورت نمایید تا با آگاهی کامل از حقوق و تکالیف خود، بهترین تصمیم را اتخاذ کرده و از بروز مشکلات و اتلاف وقت و هزینه جلوگیری شود.

سوالات متداول

آیا به محض درخواست مهریه، حکم جلب صادر می شود؟

خیر، صدور حکم جلب مهریه یک فرآیند چند مرحله ای است و به محض درخواست مهریه، حکم جلب صادر نمی شود. ابتدا باید مراحل مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت یا دادگاه طی شود، حکم محکومیت قطعی صادر گردد و سپس برگ اجراییه به زوج ابلاغ شود. تنها پس از گذشت مهلت قانونی (معمولاً ۳۰ روز) از ابلاغ اجراییه و در صورت عدم پرداخت مهریه یا عدم اثبات اعسار، زوجه می تواند درخواست صدور حکم جلب را ارائه دهد.

آیا حکم جلب مهریه برای تمامی سکه ها، حتی اگر بیش از ۱۱۰ سکه باشد، صادر می شود؟

خیر، بر اساس قانون، ضمانت اجرای جلب و حبس تنها برای مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی (یا معادل آن) است. برای مازاد بر ۱۱۰ سکه، حتی اگر زوجه حق مطالبه آن را داشته باشد، حکم جلب صادر نخواهد شد، مگر اینکه زوجه بتواند اثبات کند که زوج با وجود تمکن مالی کافی، عمداً از پرداخت مازاد امتناع می کند که اثبات آن دشوار است.

اگر مرد اموالی برای پرداخت مهریه نداشته باشد، آیا باز هم جلب می شود؟

اگر مرد اموالی برای پرداخت مهریه نداشته باشد و بتواند ناتوانی مالی خود را (اعسار) به دادگاه اثبات کند، دادگاه حکم به تقسیط مهریه می دهد و در این صورت، حکم جلب صادر نخواهد شد. جلب صرفاً در صورتی اعمال می شود که مرد با وجود تمکن مالی، از پرداخت مهریه خودداری کند و یا توانایی مالی خود را اثبات نکند.

آیا جلب مهریه می تواند منجر به ممنوع الخروجی مرد نیز شود؟

بله، در کنار امکان صدور حکم جلب، زوجه می تواند از طریق مراجع قضایی درخواست ممنوع الخروجی زوج را نیز به دلیل عدم پرداخت مهریه مطرح کند. این اقدام نیز یک ابزار قانونی برای تحت فشار قرار دادن زوج جهت ادای دین است و تا زمان پرداخت مهریه یا ارائه تضمین کافی، ممنوع الخروجی پابرجا خواهد بود.

در صورت عدم پرداخت اقساط مهریه، آیا می توان مجدداً درخواست جلب داد؟

بله، در صورتی که دادگاه حکم به تقسیط مهریه داده باشد و زوج از پرداخت اقساط تعیین شده (معمولاً دو یا سه قسط متوالی) خودداری کند، زوجه می تواند مجدداً به دادگاه مراجعه کرده و به دلیل عدم پرداخت اقساط، درخواست صدور حکم جلب را مطرح کند. در این شرایط، حکم جلب صادر شده و زوج بازداشت می شود.

آیا قانون جلب مهریه لغو شده است؟

خیر، قانون جلب مهریه به طور کامل لغو نشده است. اما با تصویب قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و اصلاحات بعدی آن، شرایط و محدودیت هایی برای صدور حکم جلب اعمال شده است که مهم ترین آن سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی است. بنابراین، جلب مهریه همچنان پابرجا است، اما در چارچوب قوانین جدید.

حکم جلب مهریه چه مدت اعتبار دارد؟

حکم جلب مهریه دارای مدت اعتبار مشخصی است که معمولاً توسط مرجع قضایی صادرکننده تعیین می شود (مثلاً سه ماه، شش ماه یا یک سال). پس از انقضای این مدت، در صورت عدم دستگیری فرد، زوجه باید مجدداً درخواست تمدید یا صدور حکم جلب جدید را مطرح کند.

تا چه سنی برای مرد حکم جلب مهریه صادر می شود؟

قانون سن مشخصی را برای عدم صدور حکم جلب مهریه تعیین نکرده است. تا زمانی که زوج زنده است و دین مهریه بر عهده اوست و شرایط قانونی برای صدور جلب فراهم باشد (مانند عدم پرداخت و عدم اثبات اعسار)، امکان صدور حکم جلب وجود دارد، فارغ از سن او. البته، توانایی جسمی و روانی فرد مسن ممکن است در اجرای جلب تأثیرگذار باشد، اما به طور کلی مانع صدور آن نیست.