یک بام و دو هوای فیلترشکن ها

به گزارش ترند روز استفاده از فیلترشکن و آسیب های ناشی آن از جمله موضوعاتی است که چند سالی است مورد توجه قرار گرفته است. اگرچه استفاده از فیلترشکن در گذشته نیز رواج داشته اما پس از اعمال محدودیت برای برخی پلتفرم های خارجی طی دو سال گذشته این آسیب ها بیش از پیش احساس شد.   

فیلترشکن چیست؟

تعاریف متعددی برای فیلترشکن در نظر گرفته شده اما به صورت کلی می توان گفت فیلترشکن ها مجموعه ای از روش ها و نرم افزارهای مختلف هستند که برای عبور از فیلتر از آن استفاده می شود البته بعضی از فیلترشکن ها کاربرد امنیتی دارند یعنی با عوض کردن آی پی آدرس فرد موردنظر جلوی هک شدن را می گیرند اما از طرفی بعضی از نرم افزارهایی که در قالب فیلترشکن عرضه می شوند بدافزارهایی هستند که توسط مجرمان سایبری و جهت سوءاستفاده از کاربران ارائه شده اند.   

کارشناسان در این باره می گویند بدافزار بودن خاصیت وی پی ان نیست و این موضوع در مورد همه اپلیکیشن ها صدق می کند و حتی یک اپلیکیشن ماشین حساب هم ممکن است بدافزار باشد؛ اما محدود شدن برخی از پلت فرم ها سبب شده مردم شده به وی پی ان ها و اپلیکیشن های ناشناس روی بیاورند این در حالی است که ممکن بوده دسترسی های غیرمتعارفی مثل مکان و لیست مخاطبان را بگیرند و از این اطلاعات سوء استفاده کنند.     

اما طی دو سال گذشته بارها و بیش از گذشته هشدار داده شده که استفاده از وی پی ان آسیب پذیری دستگاه های کاربران به همراه دارد چون راه رخنه هکرها به دستگاه های الکترونیکی مانند گوشی آسان می شود؛ بنابراین پیشنهاد می شود مردم تا جای ممکن از آنها استفاده نکنند. علاوه بر آلودگی دستگاه های الکترونیکی افزایش حملات سایبری در سال های گذشته از جمله مسائل و نگرانی هایی است که به واسطه استفاده از فیلترشکن به وجود آمده است. مسئله ای که سبب شده عزم جدی برای مقابله با فیلترشکن ها و آسیب های آن شکل بگیرد.

حدود دو سوم از مشترکان همراه از فیلترشکن استفاده می کنند که بسیاری از آن ها از مجاری غیررسمی در اختیار قرار گرفته و باعث می شود گوشی یا سیستم ها به عنوان بستری برای حمله به زیرساخت های کشور مورد استفاده قرار بگیرد که آسیب جدی به امنیت سایبری است.

 دستور رئیس جمهور برای رسیدگی به فروش فیلترشکن

بررسی ها حاکی از آن است که نگرانی از استفاده فیلترشکن ها به دو بخش تقسیم می شود؛ بخش اول فیلترشکن های رایگانی هستند که در فضای مجازی وجود دارند و کاربران از طریق آن وارد صفحات فیلتر شده می شوند و بخش دیگر فیلترشکن های پولی و هزینه ای که به مردم تحمیل می شوند هستند.  

در همین راستا پیگیری جدی فیلترشکن ها با آغاز به کار دولت چهاردهم بار دیگر مورد اهتمام و بررسی قرار گرفت. به طور مثال سید ستار هاشمی – وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات – پیش از دریافت رأی اعتماد از نمایندگان مجلس شورای اسلامی بر این موضوع تأکید کرد که استفاده از فیلترشکن در فضای مجازی آسیب هایی را  از جمله افزایش هزینه به سبد هزینه خانوار به همراه داشته است. همچنین بسیاری از حملات سایبری از طریق فیلترشکن هایی است که به صورت غیرمجاز روی گوشی ها نصب می شود.

در همین رابطه رسیدگی به فروش فیلترشکن در اولین جلسه شورای عالی فضای مجازی در دولت چهاردهم به ریاست مسعود پزشکیان مطرح شد. رئیس جمهور در این جلسه با اشاره به موضوع فروش فیلترشکن توسط عده ای سودجو با بیان اینکه برخی با فیلترشکن فروشی پول های میلیاردی کسب می کنند که این برای کشورمان خوب نیست دستور داد تا این مسئله حتما به شکل دقیق و جدی مورد رسیدگی قرار گرفته و تصمیم مقتضی در این مورد و به طور کلی زمینه های رواج چنین کسب و کاری اتخاذ شود.  

موضوعی که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اخیرا در این باره اعلام کرد به روایت آمار در گزارش هایی که منتشر شده به طور متوسط حدود دو سوم از مشترکان همراه از فیلترشکن ها استفاده می کنند که بسیاری از آن ها از مجاری غیررسمی در اختیار قرار می گیرد و باعث می شود این گوشی ها یا سیستم ها به عنوان بستری برای حمله به زیرساخت های کشور مورد استفاده قرار گیرد که آسیب جدی به امنیت سایبری است.

او همچنین تأکید کرد استفاده از فیلترشکن ها هزینه مالی به سبد خانوارها اضافه کند و گردش مالی غیرشفافی دارد. بررسی ها نشان می دهد بخشی از این اقتصاد غیرشفاف از جیب دولت خارج شده است و به جای اینکه برای توسعه زیرساخت استفاده شود وارد بازار غیرشفاف می شود. از باب فرهنگی فرزندان ما در معرض انواع و اقسام محتواها قرار گرفته اند که نگرانی هایی را ایجاد می کند. در محتوایی که قبل از ۱۴۰۱ و فضای محدودسازی وجود داشت چنین چیزی را شاهد نبودیم.

هاشمی درباره وابستگی های نسبی فروشندگان فیلترشکن ها تصریح کرد: کارهای امنیتی و اطلاعاتی در این خصوص انجام شده است اما به دلایل متعدد شاید خیلی راهگشا نباشد. در کوتاه مدت ممکن است کمک کننده باشد اما در طولانی مدت راهگشا نیست. اگر بر گردش مالی فروش فیلترشکن که در داخل کشور اتفاق می افتد تمرکز کنید این مبالغ به سمت رمزارزی می رود و عملاً امکان پایش وجود ندارد.

پیش از مطرح شدن برخورد با فروش فیلترشکن و فیلترشکنان در دولت چهاردهم در سال های اخیر نیز اقداماتی در این زمینه انجام شده بود. به عبارتی در دولت سیزدهم از سوی مسئولان گفته شده بود فروش فیلترشکن و کسب درآمد از آن مجاز نیست اما جرم انگاری هم نشده و تلاش هایی دارد صورت می گیرد که این مسئله علاوه بر غیرمجاز بودن جرم انگاری هم بشود و طبیعتا نهادهای مربوطه باید آن را دنبال کنند؛ با گذشت مدت اندکی اعلام شد که قوه قضائیه موظف شده با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعاتی و سایر دستگاه های ذیربط با فروشندگان فیلترشکن ها و وی پی ان غیرمجاز برخورد قانونی و متخلفین را مجازات کند.

طبق این تصمیم قرار شد تولیدکنندگان فروشندگان و توزیع کنندگان وی پی ان ها و فیلتر شکن های غیر مجاز از این پس مشمول مجازات ماده ۷۵۳ قانون مجازات اسلامی گردیده و در مورد اشخاص حقوقی علاوه بر مجازات مندرج در ماده ۷۵۳ نسبت به شرکت تجاری یا موسسه متخلف لغو امتیاز و تعطیلی نیز رقم خواهد خورد.    

برخورد با فروشندگان فیلترشکن موثر است؟  

به گفته کارشناسان گاهی اوقات فروشندگان فیلترشکن مشخص نیستند و کار فروش در فضای مجازی برروی ایمیل و پیام رسان ها با رد و بدل شدن دو کد رخ می دهد و شاید بسیاری از افرادی که این خط را ارائه می کنند به راحتی قابل شناسایی نباشند؛ مانند بسیاری از سر خط های شماره های تلفن که خدمات تبلیغی و ترویجی روی آن داده می شود و ممکن است به کارهایی مانند کلاهبرداری هم منتهی شود بنابراین به نظر می رسد دستگیری و مجازاتی که برای فروشندگان فیلترشکن درنظر گرفته شده اصولا نمی تواند مانعی باشد برای فردی که به هر طریقی به حضور در این فضا نیاز داشته باشد.

انتهای پیام