نماینده وزارت میراث فرهنگی به اصفهان آمد / نظارت میراث فرهنگی تشدید میشود
ترند روز/اصفهان در پی تخریب دیوار و محراب مسجد کازرونی، نمایندۀ معاونت میراث فرهنگی کشور با حضور در مسجد کازرونی و با بیان اینکه رویکرد مجموعۀ وزارتخانه، حفاظت مطلوب از آثار تاریخی با حفظ حقوق عامه است، گفت: مسجد کازرونی اصفهان دارای ارزش معماری و نمایندهای از سیر تحول مسجد در ایران است. نظارت میراث فرهنگی تشدید و و جوه حقوقی و فنیِ ادامۀ پروژه بررسی میشود.
بعد از آنکه صبح جمعه (۲۵ مردادماه) هیئت امنای مسجد کازرونی بدون حضور کارشناسان ادارهکل میراث فرهنگی گردشگری و صنایعدستی استان و علیرغم مجوز مکتوبِ شهرداری منطقه برای تعمیرات و نه تخریبِ مسجد کازرونی، دیوار جنوبی در شبستان داخلی این مسجد را بهوسیلۀ لودر تخریب کردند حساسیت این موضوع در وزاتخانه میراث فرهنگی نیز احساس شد و روز گذشته شنبه (۲۷ مردادماه) ایمان دهاقین -نمایندۀ معاونت میراث فرهنگی کشور- در مسجد کازرونی حضور یافت تا از نزدیک موضوع را پیگیری کند. در این بررسی و بازدید، احمد منتظر -چهرۀ ماندگار میراث فرهنگی کشور و مدیرکل سابق اداره میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان- نیز حضور داشت.
ضمن اینکه یک بار دیگر امیر کرمزاده -مدیرکل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان-، فریبا خطابخش -معاونت میراث فرهنگی استان-، شهرام امیری -مدیر روابط عمومی این اداره-، جعفر کسائدیان -پیشکسوت میراث فرهنگی و مهندسی عمران- و همچنین تعدادی از اهالی محلۀ عباسآباد و نمازگزارن مسجد کازرونی و برخی از اعضای هیئت امنای مسجد نیز حضور داشتند. در این دیدار احمد منتظر -چهرۀ ماندگار میراث فرهنگی کشور- با بیان اینکه تخریب شبستان مسجد کازرونی اهانت به اثر تاریخی است، تأکید کرد: مسجد کازرونی باید جزء فهرست مساجد جهانی قرار بگیرد.
این گزارش به همۀ مواردی پرداخته است که روز گذشته در مسجد کازرونی بیان شد.
سکانس اول: حیاط مسجد کازرونی
از اهالی محلۀ عباسآباد و از نمازگزاران مسجد کازرونی (برای کوتاه شدن، صحبت این افراد با ذکر نام «نمازگزاران» آورده میشود): در حین تخریب دیوار شبستان، بعضی از کاشیهای حیاط را هم تخریب کردند.
شهرام امیری –مدیر روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان-: حق ندارند به حیاط دست بزنند. اصلاً آن طرف را تخریب میکنند، چرا نخالهها را در حیاط ریختهاند!
امیر کرمزاده -مدیرکل اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان-: اگر به حیاط دست بزنند کار را میخوابانیم. اصلاً حق نداشتند ماشین سنگین بیاورند. خانم خطابخش اگر آسیب به حیاط وارد شده کار را بخوابانید تا طبق نظر وزارتخانه کار را پیش ببرند. به هیئت امنا ابلاغ کنید که نخالهها در این قسمت نباشد، بهعلاوه اینکه اگر حیاط آسیب دیده باید رفع شود. کار را هم باید بخوابانند تا تعیین تکلیف شود.
ایمان دهاقین -نمایندۀ معاونت میراث فرهنگی کشور-: هیئت امنا خلف وعده کردهاند چون قرار بود فعلاً این کار انجام نشود، ولی در این شرایط بولدوزز میآورند و بیاعتمادی ایجاد میشود، یعنی حتی نباید هیچگونه ارفاقی هم به این بزرگواران داشته باشیم چون به اعتمادِ ما بیاحترامی شده، مضاف بر اینکه این تخریبهای کاشیهای دیوار حیاط قبلاً بوده؟
نمازگزاران: نه نبوده، عکسهایش هست.
دهاقین: پس به ما گزارش بدهید.
کرم زاده: بله گزارش مردمی بدهید. شبستان را تخریب کردند چرا کاشیهای حیاط ریخته؟!
نمازگزاران: برای اینکه دلشان نسوخته. چرا این نخالهها به حیاط ریختند! این آقایان مجوز تعمیرات دارند، اما لودر میآورند.
کرم زاده: جلویشان را میگیریم، بدون هماهنگی بوده.
نمازگزاران: چرا دست گذاشتهاند روی بنایی که در مقابله با استعمار انگلیس ساخته شده؟ یک سال و نیم است که عدهای پای تخریب این مسجد ایستادهاند که تمام ماجراهای قانونی را دور زدهاند. هیئت امنای این مسجد غیرقانونی هستند. آن روزی که دکتر شیرازی در بزرگداشتِ خودش فوت کرد نوشته بود که این چیزها آدم را میکُشد، از آن روز میراثِ ما یتیم شد. شما میگویید حیاط تاریخی است و شبستان نه، درحالیکه این قسمت فرقی با حیاط ندارد و هردو دارای یک قدمت هستند.
کرمزاده: آقای دهاقین از وزارتخانه آمده، من خواهش میکنم طرف صحبتتان ایشان باشد، ایشان مسائل را به وزارتخانه منتقل میکند تا آنجا تصمیم بگیرند، هرچه وزارتخانه تصمیم بگیرد ما آن را اجرا میکنیم.
دهاقین: میراث فرهنگی حامی این است تا مسجد به نحو احسن حفاظت شود و انصافاً تمام همّ و غم میراث فرهنگی اصفهان هم برای حفظ این مسجد است. ما باید از جنبۀ حقوقی این موضوع را حل کنیم، مضافاً بر اینکه این مسجد از یک برهه از تاریخ معماری ایران نمایندگی میکند و یک الگوی معماری است و سیرتحول در معماری معاصر را نشان میدهد؛ حتی اگر قدمت آن هم کم باشد موضوعِ ما نیست، چراکه سیر تحول در معماری ایران است. ما از ارزش این مسجد باخبر هستیم و تمام همّ و غم میراث فرهنگی این است که مسجد حفظ شود.
نمازگزاران: واجد ارزش بودنِ این مسجد بر کسی پوشیده نیست، پرسش ما این است که چرا وزارتخانه سعی در ستارهدار کردن یا ثبت این مسجد نکرد؟ همت ما نمازگزاران و میراث دوستان این است که این مسجد باید ثبت شود یا حداقل ستارهدار شود. متأسفانه علیرغم تلاشهایی که در دورۀ آقای ایزدی (مدیرکل سابق میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان) شد ایشان به هیچوجه تلاش نکرد که این مسجد حفاظت شود و به صراحت بیان میکرد که حیاط مسجد هم تخریب شود! بازهم انصافاً آقای کرم زاده دو بار به مسجد آمدند، ولی اقای ایزدی حتی یک بار هم به این صورت پایشان را به مسجد نگذاشت!
شهرام امیری: خداوکیلی کدام یک از نهادهای دیگر در این دوهفته به مسجد آمدهاند؟ شهرداری آمد؟ اوقاف آمد؟ مرکز امور مساجد آمد؟
نمازگزاران: انتظار ما از وزارت میراث فرهنگی، ثبت این مسجد است.
دهاقین: حتماً این موضوع بررسی میشود.
امیری: موضوع دیگر این است که هیئت امنا به لحاظ قانونی، مدت فعالیتشان تمام شده، اما اهالی محل به نهادهای ذیربط مراجعه کردند و پاسخی نگرفتند.
کرم زاده: جالب است که این مسجد در اسنادِ ما نه ثبت شده است نه واجد ارزش تاریخی است و میراث برای حفظِ آن اینقدر پای کار آمده اما کسانی که وظیفۀ فرهنگی دارند هیچکدام در صحنه نیستند. شهرداری میگوید من مجوز تخریب ندادهام خب بیا جلوی کار را بگیر. ناظرِ من آن لحظه اینجا نبوده و هیئت امنا شروع به تخریب کرده و ما سریع بچههای میراث را فرستادیم، چرا؟ چون اصلاً اجازه نداشتند لودر بیاورند. متأسفانه اوقاف هم در مورد بناهای تاریخی به هیچ جا پاسخگو نیست! بودجه ندارند، اعتقاد ندارند، دانش ندارند را من نمیدانم، اما نمیتوانند بناهای تاریخی را حفظ کنند.
مهندس منتظر(چهرۀ ماندگار میراث فرهنگی کشور و مدیرکل سابقن میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان): شما باید ریشهیابی کنید که این شبستان برای چه خراب شد؟
کرم زاده: هیئت امنا میگویند که ما میخواهیم اینجا را بزرگ کنیم چون فضا کم میآید برای مراسم.
منتظر: همین قدرش را هم نمیتوانند پُر کنند! من از شما سوال نمیکنم، اما میگویم ریشهیابی کنید که علت چیست و چه خبر است؟ برای چه میخواهند تخریب کنند؟
کرم زاده؟ شما اطلاعی دارید؟
منتظر: وقتی یک مسجد ثبت میشود این تعداد طبقات نمیتوانند در حریمش بسازند چون حریم دارد، اما وقتی پای منافع شخصی وسط بیاید همین است.
کازرونی(از معتمدین محله و از نمازگزاران): سه سال است که ما به هیئت امنا گفتهایم این شبستانی که شما ادعای گسترشِ آن را دارید به اندازۀ نیم متر امکانِ گسترش ندارد جز اینکه قناس میشود. مهندسِ اینجا شاگرد اول دیپلم ریاضی و جزء اولین بورسیههای پاریس بوده اما از ترس اینکه یک رکعت نمازش در فرانسه قضا نشود به فرانسه نرفته و اینجا مانده. تمام عمرش هم در کالج با انگلیسیها درگیر بوده. اگر قرار بود این مسجد قابلیت گسترش داشته باشد او این کار را انجام میداد. ما به هئیت امنا گفتیم که یک گام جلو بگذارید یا در کوچه میافتید یا اینکه شبستان قناس میشود، مضاف بر اینکه این گسترش چه مشکلی از شما را حل میکند؟ آیا شبستان تکمیل میشود؟
منتظر: میخواهند مساجد ایرانی را ثبت جهانی کنند و همه مدارکِ آن درحال تهیه است. آل بویه مسجد جامع را به خاطر حفاظتش چهارایوانی کرد، یعنی بنایی که بود را به این شیوه حفظ کردند. این موضوع در مسجد جامع اردستان هم اتفاق افتاده و مسجد جامع زواره هم در دورۀ سلجوقی چهارایوانی شد، آخرینِ آنها مسجد جامع عباسی بود که زیباترین است. جالب این است که مسجد کازرونیِ چهارایوانی، ادامۀ آن است. معمارِ این مسجد خیلی مسجد ساخته اما فقط مسجد کازرونی است که ادامۀ همان راه است و این مسجد باید جزء فهرست مساجد جهانی قرار بگیرد.
کرم زاده: همه اینها درست اما عجیب است که همکارانِ پیش از من در میراث اصفهان گفتهاند این بنا واجد ارزش نیست! تازه همین حیاط را هم ما حفظ کردهایم و گفتیم باید حفظ شود. اما در کل، اگر این موضوع ازنظر کاشناسانی مانند شما ایراد داشته و تخلفی بوده باید ازلحاظ حقوقی بررسی شود چون یکسری طرح و نقشۀ تأیید شده و قابلیت بازگشت دارد که وزارتخانه باید بررسی و به ما ابلاغ کند. ما کار را میخوابانیم تا زمانی که وزارتخانه تصمیم بگیرد.
نمازگزاران: چطور حفاظت میکنید که همین امشب مسجد را خراب نکنند؟
کرم زاده: ما به شهرداری نامه مینویسیم. من اینجا نمیتوانم نگهبان بگذارم، نهایتاً میتوانم گشت بگذارم.
سکانس دوم: شبستان داخلی مسجد کازرونی
منتظر: دایرۀ ستونهای شبستان داخلی نشان میدهد که بِتُنی نیست درصورتی که تصور این بود که بتنی است، اما آجری بالا رفته است. این طاقها خفته و رسته است با آهن. این آهنها، آهنهای بلژیکی هشتاد سال پیش است که به اصفهان آمده و اول هم ریل راهآهن میگذاشتند. اینجا اگر سونداژ شود و اگر خفته و راسته باشد همزمان با سایر قسمتهای مسجد ساخته شده؛ ولی اگر خفته و راسته نباشد در زمان دیگری ساخته شده، تا سونداژ نکنید نمیفهمید.
کرم زاده: خانم خطابخش، آقای مهندس میفرمایند اینجا را یک سونداژ کنید تا ببینید همزمان با حیاط ساخته شده یا نه؟
خطابخش: بله. هیئت امنا که اینقدر پول دارد یک سونداژ هم اینجا بزند.
کرم زاده: خانم خظابخش، اول اینکه کار را تا یک هفته بخوابانید و به هیئت امنا ابلاغ کنید تا وزارتخانه نظر خود را ابلاغ کند. دوم اینکه هم تبعات حقوقی این قضیه با وزارتخانه است و هم مباحث معماری و ثبتی. اگر وزارتخانه تشخیص داد شاید اینجا را خارج از نوبت ثبت کند. اما اتفاقی که افتاده در دورۀ مدیریتی بنده نیست که من الآن دارم به آن پاسخ میدهم، اما وظیفه دارم و حداقل آمدم و گفتم کسی حق ندارد به حیاط دست بزند. الآن هم باید بررسی شود که چرا کاشیهای حیاط را ریختهاند. ما نظرمان به حفظ میراث فرهنگی است منتهی باید تبعات حقوقیِ مجوزهای صادر شده را بسنجیم و دوم اینکه هیئت امنا اجازه نداشته اینجا ماشین سنگین بیاورد، لودر بیاورد و همه کارها باید دستی میبود. اگر لازم باشد یگان حفاظت بیاید و پلمب کند تا یک هفته که نظر وزارتخانه اعلام شود.
منتظر: تاریخ درحال تکرار است و واقعۀ حمام خسروآقا هم در اینجا در حال وقوع است! مهندس کسائیان هم هست که استاتیک حمام خسروآقا و سی و سه پل را با نظر دکتر شیرازی کار کرد. یک نکتۀ مهم هم این است که وقتی شاه عباس تاجران ارمنی تبریزی را به اصفهان کوچ داد چون شرکای خودش بودند آنها را به محور عباس آباد آورد و آثار مهمی ساخته شد، آیا چنین جایی که بعد از شاه عباس دوم مسلمان نشین میشود مسجد نداشته باشد!
صراف(عضو هیئت امنای مسجد کازرونی): این مسجد مجوز تخریب دارد.
نمازگزاران: اصلاً اینطور نیست، در مجوز نوشته شده تعمیرات، پروانه را نشان دهید. کارشناسان از سه سال پیش گفتهاند این مسجد واجد ارزش است و باید نگهداری شود.
صراف: سقف این مسجد را نگاه کنید تیرآهن است. اینجا طاق چشمه داریم؟ در کدام یک از این دیوارها خشت خام میبینید؟
نمازگزاران: شما میدانید جلوی چه کسی دارید ادعا میکنید؟ مهندس منتظر را میشناسید؟
منتظر: شما میدانید آهن چه زمانی به اصفهان آمده؟
صراف: بله سال ۱۳۵۰ ذوب آهن بود و ۱۰ سال قبلش هم آهن بلژیکی آمده یعنی حدود ۱۳۴۰
منتظر: قبل از آهن بلژیکیها چه چیزی بوده؟
صراف: تیرآهن که قطعاً نبوده، چوب بوده.
منتظر: نخیر، ریل راهآهن بوده.
صراف: اینجا زمان محمدرضا شاه پهلوی درست شده یا نه؟
منتظر: درست است.
صراف: قانون میراث فرهنگی در مورد آثار باستانی چه میگوید؟
منتظر: من رئیس میراث فرهنگی بودم قانون را به من میگویی.
صراف: خب چه دورهای به قبل، میراثی حساب میشود؟
دهاقین: از دیروز به قبل، اثر میراثی به سال و قدمت نیست.
منتظر: اساسنامۀ میراثی میگوید این معماری میتواند ثبت شود. همۀ داشتههای این شهر را به خاطر منافع از بین میبرند! تازه هنوز نرفتید بام مسجد را ببینید.
سکانس سوم: بام مسجد کازرونی
منتظر: اینجا را صندوقه میگویند، تمام اینها به هم وصل است.
صراف: شما فرمودهای که اینجا متعلق به دوران صفویه است!
منتظر: پایهاش.
صراف: ما نقشه میآوریم که اینجا باغ بوده، این حرفها چیست که میزنید.
منتظر: شما سابقۀ تاریخی اینجا را بگویید.
حکیم فعال: اینجا در سال ۱۳۶۶ قمری ساخته شده یعنی ابتدای دورۀ محمدرضا پهلوی. قبلش هم باغ بوده به اسم باغ جنت. نقشۀ رضاخانی همین است.
منتظر: قبل از اینها را بگو. شاه عباسِ اول اینجا را چه کار کرد؟
حکیم فعال: شما بگویید.
منتظر: شما اگر منبع را میپذیرید من بگویم.
حکیم فعال: اگر منبع معتبر باشد ما میپذیریم.
دهاقین: من از آقای منتظر خواهش کردم که تشریف بیارند. ایشان استاد الاساتیدِ من هستند. برای من افتخار است که شاگرد ایشان بودم، ایشان چهرۀ ماندگار میراث فرهنگی هستند، جایگاه ایشان آنقدر برای من رفیع است که من دستبوس ایشان هستم تا آخر عمر. جایگاه ایشان برای من و میراث فرهنگی کشور چنین است. ایشان آنقدر برای اصفهان زحمت کشیدند که نام اصفهان با نام آقای منتظر به هم مرتبط است. ازسوی دیگر شاید ما میراثیها از یک وجوه نگاه میکنیم و شما از وجوه دیگری نگاه میکنید. شما هم مجوزی گرفتهاید و من میدانم که برخی از همکارانِ میراثیِ ما هم میگویند اینجا ساخته شود. من همۀ اینها را میدانم و آقای دارابی هم به من امر فرمودند خدمت شما برسم چون هم رسانهها پیگیری کردند و هم میراث دوستان به هرنحوی. الآن موضوع مسجد کازرونی در کشور مطرح شده و ما هم آمدیم خدمت شما که بحث کنیم و حرفهای یکدیگر را بشنویم.
حکیم فعال: سه سالِ تمام این موضوع ادامه یافته صرفاً برای اینکه ضوابط را رعایت کنیم. الآن رسانهها را وسط میآورند تا مدیران را تحت فشار قرار دهند، الآن هم رسانه آمده درحالیکه به لحاظ قانونی تمام مراحل انجام شده.
دهاقین: این موضوع باید با همراهی حل شود. در مورد این موضوع قرارِ ما این بود که دست نگه داشته شود تا بررسی شود اما وقتی لودر میآید اینها تنشزا است.
حکیم فعال: آقای کرم زاده اینجا آمدند و گفتند اگر خواستید ما یک ناظر میفرستیم، ما هم به خاطر همین یک کلمه سه روز است که آقای ادیب (عضو هیئت امنای مسجد) رفتند به اداره میراث فرهنگی؛ اما آقای موسوی موحد ظاهراً مریض بودند و آقایی که در دفتر ایشان بود گفتند که شما نقشه دارید و همه چیز دارید و مشکلی ندارد. بر اساس این کلمه آمدند با یک تراکتور کوچک تخریب کردند که آقای موسوی با من تماس گرفتند که باید صبر کنید تا شنبه از وزارتخانه بیایند و من هم همان لحظه گفتم که تراکتور را قطع کنند.
نمازگزاران: بارها و بارها آقای موسوی موحد به هیئت امنا گفته بود که ماشینآلات سنگین استفاده نکنید و این آقایان میگویند که با آقای موسوی تماس گرفتند و جواب ندادند! خب آیا میتوانند به لحاظ قانونی بدون نظر ناظر تخریب را آغاز کنند! یعنی به بهانۀ جواب ندادنِ تلفن، تخریب کنند! نکتۀ مهم دیگر این است که ما هنوز احکام جدید اعضای هیئت امنا را ندیدهایم و این آقایان بهعنوان هئیت امنا صحبت میکنند!
منتظر: میراث فرهنگی در مجوزش جواب استعلام شهرداری را داده است که مجوز شهرداری، گواهی تعمیرات است نه تخریب. این مجوزِ تخریب نیست.
نمازگزاران: آقای رضیزاده شهردار منطقه هم گفتهاند که من مجوز تخریب به آنها نمیدهم.
منتظر: ببینید من بر اساس شواهد کار میکنم؛ این دیواری که اینجاست دیوار نمازخواندن است و قبل از اینکه قیرگونی کنند کفِ آن آجر بوده.
نمازگزاران: بله تا چندسال پیش اینجا نماز میخواندند.
منتظر: به اینجا صندوقه میگویند، ببینید اینجا را که خراب کردهاید داخلش خالیست یعنی آجرها را عمودی گذاشتند، یک رج هم افقی گذاشتند. صندوقه برای سبکسازی است. این تا انتها ادامه دارد که نشان میدهد حیاط و شبستان به هم وصل بوده، یعنی حد و حدود مسجد این است. این یک شاهد است. این الآن دست خورده و تخریب شده و اهانت به اثر تاریخی است. توضیح هم دادم که چرا تاریخی است. تمام شواهد نشان میدهد که این شبستان جزو مسجد است و همزمان ساخته شده. تیر چوبی، آجرها و شبکهها، هم نشان میدهد که جنسیتها یکی است و خودِ شبستان هم نشان میدهد که قسمتهایی که برداشته شده آجرهای مربع قدیم است و حتی من با اطلاعاتی که دارم معتقدم که مسجد دیگری در زمان شاه عباس در اینجا بوده که این مسجد روی آن ساخته شده یعنی اگر پیگیری شود آن هم پیدا میشود.
مهندس جعفر کسائیان (پیشکسوت میراث فرهنگی و عمران): کارهایی اینچنین متأسفانه نتایج بدی داشته؛ ما پیش از انقلاب یکسری تعمیرات استحکامبخشی روی حمام خسروآقا انجام دایدم تا اینکه اوایل انقلاب، دو ستون از چهار ستون حمام خسروآقا تخریب کردند تا سقف پایین بیاید که بعد ما آن را مرمت کردیم تا اینکه چندسال بعد از اثر را به طور کامل تخریب کردند و دکتر شیرازی خدا بیامرز در مقالۀ خود نوشتند «تخریب یک اثر سیصد ساله در سه ساعت». ماجرای مترو و عبورش از سی و سه پل هم نمونهای دیگر بود که اتفاق افتاد درحالی که جلسهای با حضور چندین نفر از میراثدوستان برگزار شد که مترو از مسیر فعلی عبور نکند اما متأسفانه بازهم توجهی نکردند و فاجعه رخ داد. این است که وقتی کاری را یک مرتبه انجام میدهند این کار دستی نیست، ضمن اینکه کسی نباید بگوید که چرا رسانهها مینویسند بلکه باید به رسانه و درمقابل فعلی که انجام میشود پاسخگو بود. رسانه حق دارد که بنویسد، حتی اگر اشتباه هم مینویسد حق دارد که بنویسد ولی مسئولان باید پاسخگو باشند.
دهاقین: تخریب باید متوقف شود.
نمازگزاران: یک شیفت شب لازم است، امکان دارد شبانه تخریب کنند.
منتظر: حفاظتِ از حالا به بعد خیلی مهم است. جوانها هستند و میتوانند اطلاع دهند اما مهم است که به چه کسی اطلاع دهند؟ نصف شب چه کسی میرود و اقدام میکند؟
دهاقین: شمارۀ من را همه دارند.
منتظر: زیر پای من را ببینید، خط کشیهایی شده که ضربه خورده درحالی که جزو تخریبِ دیوار نبوده!
صراف: تا آن لبه جزو شبستان است و باید خراب شود.
منتظر: یعنی میخواهید تا ابتدای حیاط را خراب کنید!
نمازگزاران: این واقعاً یک مسئله است، اگر تا اینجا تخریب شود حیاطی میمانَد؟
نمازگزاران: اگر به تخریب اقدام کردند حتی شده زیر لودر میخوابم و نمیگذارم تخریب کنند.
دهاقین: رویکرد مجموعۀ وزارتخانه، حفاظت مطلوب از آثار تاریخی با حفظ حقوق عامه است. مسجد کازرونی اصفهان دارای ارزش معماری و نمایندهای از سیر تحول مسجد در ایران است. نظارت میراث فرهنگی تشدید و و جوه حقوقی و فنیِ ادامۀ پروژه بررسی میشود.
انتهای پیام