چرا اطلاعات اموال خزانه جواهرت ملی ثبت نشده و فرش‌های سعدآباد گم شد؟
پانزدهمین نشست شورای هماهنگی موزه‌های کشور به کم‌کاری دستگاه‌ها برای ثبت اموال تاریخی در اختیار خود در سامانه «جام» پرداخت و با انتقاد از ثبت نشدن اطلاعات اموال خزانه جواهرات ملی، پاسخ چرایی گم شدن فرش‌های سعدآباد را در این نوع کم‌کاری‌ها جست. همچنین هشدار داده شد در صورت ثبت نشدن اموال تاریخی در اختیار دیگر دستگاه‌ها، گزارش ترک فعل به قوه قضاییه داده می‌شود.
به گزارش ترند روز، پانزدهمین نشست شورای هماهنگی امور موزه‌ها چهارشنبه ۱۱ مهرماه ۱۴۰۳ در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد، که نمایندگانی از دستگاه‌های اجرایی، نهادهای عمومی غیردولتی و سایر مؤسسه‌های موزه‌ای حضور داشتند. در این نشست گزارشی از وضعیت ثبت اطلاعات اموال منقول فرهنگی تاریخی توسط موزه‌های وابسته و غیروابسته، نهادهای عمومی، مشارکتی و خصوصی داده شد.
هادی میرزایی، مدیرکل موزه‌ها در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در این راستا یادآور شد: تکالیفی در نشست چهاردهم شورای هماهنگی‌های امور موزه‌ها ابلاغ شد که بر این اساس موزه‌های سراسر کشور مکلف بودند اطلاعات اموال فرهنگی تاریخی خود را در سامانه آرشیو ملی اطلاعات (جام) ثبت کنند.
به گفته مدیرکل موزه‌ها که به اطلاعات سامانه جام استناد کرد، تنها ۲۲ موزه در سطح کشور که به دیگر دستگاه‌ها و نهادها وابسته هستند، اطلاعات اموال تاریخی و فرهنگی خود را در سامانه «جام» ثبت کرده‌اند، که موزه هنرهای معاصر، موزه ورزش و موزه بنیاد ایرانشناسی شعبه بوشهر پیش‌رو بوده‌اند و بسیاری از موزه‌ها هنوز در این‌باره اقدام نکرده‌اند که مصداق بارز ترک فعل است.
میرزایی گفت: قوه قضائیه از ما خواسته است دستگاه‌هایی که ترک فعل کرده‌اند را معرفی کنیم ولی تا به حال این کار را انجام نداده‌ایم. ما تا حالا صبر کرده‌ایم و پاسخ نهادهای نظارتی را این طور داده‌ایم که شاید هنوز این مسئله برای موزه‌داران دستگاه‌های دیگر تبیین نشده است اما این جلسه در واقع اتمام حجت ما با موزه‌های دستگاه‌های دیگر است. تا کنون نامه‌ها و ابلاغیه‌های زیادی به موزه‌ها فرستاده شده و به کرات از آنها خواسته‌ایم که اقدام کنند.
او تاکید کرد: ثبت اطلاعات آثار موزه‌ای به معنای ضبط آثار نهادهای دیگر در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیست. ما به آنها نیازی نداریم. وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آنقدر اثر دارد که دنبال جا برای نمایش آنهاست. در واقع ما طبق قانون باید بتوانیم برای آثار دستگاه‌های دیگر شناسنامه‌ای داشته باشیم تا اگر اتفاقی برای آن آثار افتاد، بدانیم چه چیزی داشته‌ایم و مانند برخی از کشورها از جمله عراق نباشیم که شیء از موزه به غارت می‌رود و هیچ اطلاعاتی از آن وجود ندارد.
مدیرکل موزه‌های کشور اضافه کرد: زمانی که اطلاعات اموال، در سامانه ثبت شود می‌توانیم آثارمان را در هر کجای دنیا که باشد پیگیری کنیم. الان کشوری مانند افغانستان نمی‌داند برخی گنجینه‌هایش کجاست چون هیچ اطلاعاتی از آنها نداشته و ثبت نکرده است.
میرزایی اشاره‌ای هم به ماجرای فرش‌های سعدآباد داشت و با این پرسش که چرا فرش‌های سعدآباد گم شد؟ گفت: چون امین اموال فکر می‌کرد اینها اموال اداری است و می‌تواند به جای دیگری برود، در حالی که این طور نیست و نشان می‌دهد که باید درک کنیم اموال فرهنگی تاریخی متعلق به یک نهاد نیست.
محمدرضا زاهدی، رئیس اداره اموال فرهنگی و تاریخی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در ادامه این بحث تاکید کرد که پلیس اینترپل ایران به سامانه «جام» دسترسی دارد تا اگر سرقتی انجام شد، پیگیر باشد. از طرفی، دسترسی به اطلاعات اولیه آثار برای محققان فراهم می‌شود.
زاهدی گفت: یکی از مهمترین آئین‌نامه‌ها به اموال تاریخی فرهنگی در اختیار دستگاه‌ها مربوط است که در آن چند ماده وجود دارد و به ساماندهی و مستندنگاری اموال نهادهای عمومی و غیردولتی می‌پردازد. در این آئین‌نامه به حفاظت از میراث فرهنگی که در سال ۸۱ توسط شورای امنیت به تصویب رسیده است، اشاره می‌کند و می‌گوید باید دستگاه‌های دولتی که اموال فرهنگی تاریخی دارند فهرست اموال را به میراث فرهنگی ارسال کنند. همچنین در ماده ۲۰ این آئین‌نامه اشاره شده است که ملحقات معماری می‌بایست توسط میراث شناسایی شده و فهرست مصوب آن در اختیار میراث فرهنگی قرار گیرد.
او اظهار کرد: در تمام دوره‌های مختلف از رؤسای جمهوری تقاضا شده است نهادهایی عمومی و دولتی نسبت به ارائه اطلاعات اموال فرهنگی و تاریخی خود در دو نسخه اقدام کنند؛ یک نسخه را به وزارت دارایی و دیگری را به وزارت میراث فرهنگی ارائه دهند اما از سال ۸۱ تا به امروز جدی گرفته نشده است.
در این نشست درباره ثبت نشدن اطلاعات آثار خزانه جواهرات ملی بانک مرکزی انتقاد شد که میکائیلی، نماینده حاضر در این نشست این‌گونه پاسخ داد: هیأت امنا با ثبت اطلاعات در سامانه موافق نیست، همانطور که اجازه رسانه‌ای شدن حتی یک عکس از اموال را هم نمی‌دهد. در هیأت امنا دستگاه‌های نظارتی هم عضو هستند. ضمن اینکه قوانینی که شما درباره الزام موزه‌ها به ثبت اموالشان اشاره کردید، مربوط به موزه‌هاست ولی ما خزانه هستیم، نه موزه.
میرزایی، مدیرکل امور موزه‌های کشور هم در واکنش گفت: هیأت امنا نباید که مبدع قانون باشد، باید تابع قانون باشد. در قوانین آمده است اموال فرهنگی تاریخی که در اختیار نهادهای دولتی و عمومی قرار داد و از گنجینه موزه یا خزانه حرفی به میان نیاورده، حتی فراتر از آن گفته است که تشخیص نفایس هم بر عهده وزارت میراث فرهنگی است.
احمد محیط طباطبایی، رئیس ایکوم ایران (کمیته ملی موزه‌ها) نیز در ادامه این بحث گفت: اگر موزه‌ای نمی‌تواند آثارش را ثبت کند، اسمش را تغییر دهد، چون مردم حق دارند بدانند چه چیزی داخل موزه است. مثلاً اگر موزه امام علی آثارش را ثبت نمی‌کند و نمی‌خواهد این کار را انجام دهد بهتر است اسمش را مرکز تجسمی بگذارد تا موزه! این اموال به مردم تعلق دارد پس باید اطلاعاتشان ثبت شود. مردم حق دارند درباره آثار خزانه جواهرات ملی دچار سوءتفاهم شوند. از طرفی، ثبت نشدن اطلاعات این آثار، دولت را زیر فشار میبرد تا پاسخگو باشد.
در این نشست مدیران برخی از موزه‌ها از محدودیت‌های سامانه جام در ثبت اطلاعات اموال تاریخی سخن گفتند. از طرفی، جبرئیل نوکنده، مدیر موزه ملی ایران از ضرورت ثبت اطلاعات آثار در اختیار سخن گفت و اظهار کرد: کشورهای همسایه به سرعت اسناد و آثار ما را کهنه‌سازی می‌کنند و به خودشان هویت می‌دهند. ما باید اطلاعات آثارمان را داشته باشیم تا از جعل آنها جلوگیری شود.
این شورا همچنین به تقویم رویدادهای موزه‌ای پرداخت و میرزایی درباره آن گفت: موزه‌ها دیگر از نگاه شیء‌محور فاصله گرفته‌اند و عملا به محتوا، هویت و دانش نهفته در آثار رسیده‌اند. بیان دانش نهفته در آثار و میراث فرهنگی یا اموال فرهنگی تاریخی که به عنوان بخشی از هویت این سرزمین محسوب می‌شود، مهمترین نقطه اتصال به جامعه مخاطبان همه اقشار سنی و طبقات اجتماعی است. امیدواریم با تقویم رویداد فرهنگی و اقداماتی که انجام می‌شود، بتوانیم موزه‌ها را با یک برنامه از پیش تعیین‌شده رویدادمحورتر کنیم تا میزبانی شایسته‌ای برای مردم کشورمان و گردشگرن داخلی و خارجی باشیم.
مدیرکل موزه‌ها افزود: سال گذشته از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بیش از ۶۰۰ رویداد برگزار شد که نسبت به سنوات گذشته ۴۰۰ درصد رشد داشت که به ۱۳ درصد رشد در تعداد بازدیدکنندگان نسبت به سال گذشته و دوران بعد از کرونا رسید.
انتهای پیام