مشکلات یادگیری کودکان بیش فعال

ارتباط بین بیش فعالی و اختلالات یادگیری

یادگیری شامل استفاده از کارکرد های اجرایی مغز به ویژه  توانایی تمرکز، توجه، مشارکت در کار و استفاده از حافظه ی فعال می شود. می دانیم که بیش فعالی باعث ایجاد اختلال در کارکرد های اجرایی مغز می شود. در حقیقت، به گفته ی دکتر راسل بارکلی، به طور دقیق تر بایستی اسم بیش فعالی را “اختلال رشدی کارکردهای اجرایی” نامگذاری کرد. بسیاری از کودکان مبتلا به بیش فعالی، به دلیل همین اختلالات کارکرد های اجرایی مغز، با یادگیری یا حل تکالیف خود مشکل دارند، اما این مشکلات به اندازه ای نیست که بتوان آن ها را به عنوان اختلال یادگیری تشخیص داد.

افرادی که به طور همزمان مشکل بیش فعالی و اختلال یادگیری را دارند به این معنی است که کارکردهای اجرایی مغز آن ها دچار مشکل است و همچنین در مهارت های خاص مورد نیاز برای خواندن، نوشتن و محاسبات اختلال دارند. در اختلال پردازش مرکزی شنوایی یا بدشنوایی، سیستم محیطی از لاله گوش تا حلزون شنوایی سالم است. لباس پلیس پسرونه باید از جنسی باشد که در مقابل ضربه‌ها و خطرات مختلف مقاومت داشته باشد . درحقیقت مشکل فیزیکی در سیستم شنوایی وجود ندارد و شنوایی طبیعی است. ولی ضعف عملکرد در مسیرهای عصب شنیداری تا قشر شنوایی در مغز وجود دارد و پردازش اطلاعات زبان، گفتار و تمایز آنها در مغز به خوبی انجام نمی‌شود و فرد نمی‌تواند کلمات و مفاهیم را تفکیک ذهنی کند و معنایش را دریابد

مغز اطلاعات بینایی را به شیوه های مختلفی پردازش می کند. ضعف در هر قسمت پردازش بینایی می تواند موجب مشکلات عملکردی مرتبط با بینایی گردد. توجه داشته باشید که این اختلال می تواند همزمان در یک یا بیشتر از یک طبقه بندی رخ دهد. بسیاری از افراد با اختلال پردازش بینایی برخی مشکلات یادگیری و رفتاری را تجربه می کنند. اگر این مشکلات در طول زمان ادامه داشته باشد باید حتما ارزیابی توسط متخصص صورت گیرد. اختلالات یادگیری عموما در مدرسه و به خاطر مشکلات درسی کشف می شوند ولی تاثیرات آن ها محدود به محیط تحصیلی نمی شود. اختلال یادگیری می تواند روابط فرد با خانواده و یا محیط کاری را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

علاوه بر این، اختلال یادگیری روی اعتماد به نفس کودکان نیز تاثیر گذار است. یک باور عمومی وجود دارد که اگر کسی باهوش باشد لزوما نمرات درسی خوبی کسب خواهد کرد. اما این قضیه درباره ی افراد با مشکلات بیش فعالی یا اختلال یادگیری صدق نمی کند. اختلال یادگیری به این معناست که دانش آموز در یادگیری و بروز دانش خود به روش سنتی دچار مشکل می شود. دانش آموزان مبتلا به بیش فعالی نیز در بروز رفتار متناسب با انتظار مدرسه دچار مشکل هستند. مثلا نشستن سر کلاس برای مدتی طولانی در طول روز بدون هیچ حرکات اضافه ای. دانش آموز هنگامی که متوجه می شود انجام دادن کارهایی که برای دیگران عادی و روزمره است برای او دشوار و شاید غیر ممکن است دچار سرخوردگی و انزوا می شود.

وقتی فرد بیشتر از یک اختلال داشته باشد تشخیص آن دشوارتر خواهد شد زیرا نشانه های اختلالات می توانند با یکدیگر همپوشانی داشته باشند. به همین علت اگر برای یک شخص بیش فعالی تشخیص داده شده باشد، کار سختی است که بتوان اختلال یادگیری در فرد را نیز ثابت کرد زیرا معمولا تمامی مشکلات فرد به بیش فعالی ارتباط داده می شود. علاوه بر این، هم بیش فعالی و هم اختلال یادگیری در هر فرد به شکل متفاوتی بروز پیدا می کنند که تشخیص آن ها را سخت تر خواهد کرد. همانند بیش فعالی، اختلال یادگیری نیز می تواند عامل ژنتیکی داشته باشد. به این معنی که اگر شما یا همسرتان دچار اختلال یادگیری باشید، احتمال وجود این اختلال در فرزند شما بالاتر می رود.

تشخیص اختلال یادگیری از بیش فعالی

متخصصین زیادی هستند که توانایی و مهارت لازم برای تشخیص اختلال یادگیری و بیش فعالی را دارند. بسته به محل زندگی و صلاحدید شخصی می توانید به یکی از موارد زیر مراجعه کنید و برای تشخیص اقدام کنید. روانشناس بالینی یا مرکز روانشناسی: یک روانشناس بالینی می تواند هردوی این اختلالات را ارزیابی کند و تشخیص دهد. روانشناس مدرسه: اگر روانشناس مدرسه فقط در مدرسه مشغول به کار باشد فقط قادر به تشخیص اختلال یادگیری هست و نمی تواند بیش فعالی را تشخیص دهد اما اگر به شکل خصوصی در جاهایی خارج از مدرسه هم درمان انجام می دهد ممکن است بتواند بیش فعالی را نیز تشخیص دهد. تمیزی و نگهداری درست لباس مامور راهنمایی رانندگی می‌تواند به افزایش عمر مفید آن کمک کند . روانپزشک تنها می تواند بیش فعالی را تشخیص دهد و تشخیص اختلال یادگیری کار روانپزشک نیست.

روانشناس تربیتی: روانشناسان تربیتی می توانند اختلال یادگیری را تشخیص دهند و بسته به نوع دوره های آموزش دیده می توانند بیش فعالی را نیز تشخیص دهند. نوروتراپیست: نوروتراپیست ها می توانند هردوی اختلالات بیش فعالی و یادگیری را تشخیص دهند. بسیار مهم است که هردوی این اختلالات را پیگیری و درمان کنید. برای مثال، اگر کودک شما برای درمان بیش فعالی دارو مصرف می کند، اما مشکل اختلال یادگیری او همچنان برقرار خواهد ماند. یا اگر درمان های لازم برای اختلال یادگیری را دریافت می کنند، تا وقتی که توانایی تمرکز و توجه نداشته باشند از مزایای این درمان ها بهره کافی نخواهند برد. هیچ کدام از اختلالات بیش فعالی و اختلال یادگیری درمان قطعی ندارند. ولی به این معنی نیست که کودک مبتلا به بیش فعالی یا اختلال یادگیری نمی تواند زندگی شاد و موفقی داشته باشد.

افراد موفقتیم تحقیقاتی نورو لند برای افزایش آگاهی و اطلاعات عمومی خانواده ها اقدام به جمع آوری محتویات جامعی درباره اختلال بیش فعالی، علائم، راهکار های درمانی و… کرده است که مطالعه آن به همه افراد به ویژه زوج های جوان که دارای فرزند خردسال هستند توصیه می شود. در این نوشتار تمرکز بر توضیح علائم رفتاری کودکان بیش فعال در مدرسه است تا با شناخت بهتر آن ها، معلمین و اولیا مدرسه بتوانند برخورد درست را انجام دهند. کودکان رفتار و حرکات یکسانی را بروز نمی دهند به طوری که به سادگی می توان پی برد که میزان تحرک، فعالیت و جنب و جوش آنان متفاوت است اما گروهی از کودکان از همان دوران نوزادی رفتاری خاص دارند به طوری که دائم در تلاش اند دست و پای خود را تکان داده و با جنب و جوش زیاد توجه والدین را جلب کنند.

بروز این قبیل رفتار ها با رشد آنان، افزایش می یابد به گونه ای که به دلیل نداشتن آرام و قرار مدام در حال وول خوردن هستند و مراقبت بیشتری نیز نسبت به دیگر کودکان می طلبند. مردم، کودک با چنین مشخصاتی را در زمره کودکان شیطون قرار می دهند. اما تعدادی از کودکان نه تنها شیطنت آن چنانی نداشته، بلکه از همان دوران نوزادی نیز به شدت آرام هستند و اکثر اوقات خود را در حال شیر خوردن یا خواب سپری می کنند. بسیاری از والدین با مشاهده شیطنت زیاد یا ساکت بودن افراطی کودک دچار شک و تردید می شوند که به همین دلیل پزشکان به بررسی رفتار کودکان یاد شده پرداختند و بیان کردند که رفتار هر دو گروه کودکان طبیعی بوده و نشان دهنده عدم وجود هر گونه بیماری یا آسیب مغزی است.

اما گروهی از کودکان نیز وجود دارند که از همان دوران نوزادی علائمی خاص در رفتار و حرکات آنان مشهود است به طوری که والدین بیان می کنند همواره در حال گریه و شیون هستند و با مشکلاتی مانند سخت به خواب رفتن، حواس پرتی، عدم تمایل به شیر خوردن و… نیز مواجه اند. با بزرگتر شدن کودک علائم نیز مشخص تر می شوند، به گونه ای که نه تنها در بازی های اشتراکی و نوبتی با سایر هم سن و سالان شرکت نمی کنند بلکه به دلیل عدم توانایی برای برقراری تعاملات اجتماعی، اغلب تنها هستند و دوست صمیمی نیز ندارند. هم چنین به دلیل انرژی فراوانی که دارند، رفتار های نا شایست مانند پرت کردن اشیا به سمت اطرافیان نیز بروز می دهند .

که والدین آن ها را نه تنها آشفته و عصبی می کند بلکه موجب سخت گیری بیشتر روند تربیتی و انتقاد از رفتار کودک نیز می شود که نتیجه طولانی مدت آن، کاهش اعتماد به نفس و عزت نفس کودک خواهد بود. به چنین کودکانی بیش فعال می گویند که یکی از اختلالات رشدی مختص سنین خردسالی به شمار می رود. یکی از سوالات والدین درباره اختلال بیش فعالی این بوده که چه زمانی می توان این اختلال را تشخیص داد. به عقیده بسیاری از کارشناسان شناسایی کودکان بیش فعال، معمولا تا ۳ سالگی رخ می دهد که والدین در تسریع این روند نقش اساسی دارند که باید با مشاهده هر گونه علائم  هشدار دهنده در رفتار و حرکات کودک، برای ارزیابی دقیق تر او را نزد پزشک متخصص ببرند. برای اطلاع دقیقتر از این علائم هشداری می توانید سایر مقالات مرتبط با بیش فعالی را که در سایت هستند، مطالعه کنید.

البته مواردی از کودکان بیش فعال نیز به علت سهل انگاری والدین در شناخت علائم هشدار دهنده، در زمان تحصیل در مدرسه یا مهد کودک شناسایی می شوند. اطمینان از استانداردهای ایمنی و بهداشتی در هنگام خرید لباس خلبانی جنگنده بچه گانه بسیار حیاتی است . رفتار کودکان بیش فعال در مدرسه محیط مدرسه و حضور چند ساعته در کلاس های درس برای اغلب کودکان دلچسب نبوده و تمایل چندانی به آن ندارند. اما پس از گذشت مدتی و شناخت بهتر از کلاس ها، معلم و همکلاسی ها رغبت بیشتری نشان می دهند. اگرچه باید یادآوری کنیم که رفتار معلم در این امر نقش بسزایی دارد ولی کودک بیش فعال، تفکر متفاوتی نسبت به مدرسه و کلاس درس دارد. که در ادامه به مشکلات آن ها اشاره می شود:

کودکان بیش فعال مانند سایر کودکان از استعداد ها و توانمندی های خاص برخوردارند. والدین نباید تصور کنند که ابتلا به این اختلال مانع بروز استعداد های آنان می شود بلکه باید زمینه را به گونه ای فراهم کنند که کودک بتواند توانایی و استعداد های خود را شکوفا کند و در سایر زمینه ها مانند هنری، ورزشی، فنی و… موفق گردد. هم چنین از دیگر اثرات تشویق و شکوفایی استعداد های کودکان بیش فعال، علاوه بر افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس، کاهش اثرات و علائم این اختلال است. باید یادآوری کنیم افراد مشهور و موفق زیادی به اختلال بیش فعالی مبتلا بوده اند ولی توانسته اند با دریافت حمایت کافی از والدین، استعداد های خود را شکوفا کنند.

حتی بسیاری از آن ها به دلیل رفتار های خاص از مدرسه نیز اخراج شده اند. بنابراین والدین باید همواره سرگذشت افرادی چون آلبرت انیشتین، توماس ادیسون، بتهوون، آبراهام لینکن، لویی پاستور و… به یاد داشته باشند و فرزند مبتلا به بیش فعالی خود را فردی کم توان ذهنی نبینند بلکه این کودکان دچار یک اختلال هستند که در صورت دریافت خدمات درمانی  به راحتی می توانند علائم و حرکات خود را کنترل و مدیریت کنند‌.  زیادی در تاریخ وجود داشته و دارند که با بیش فعالی یا اختلال یادگیری زندگی را ادامه داده اند. مثلا ریچارد برانسون، کارآفرین و سرمایه‌گذار بریتانیایی و رئیس و بنیان‌گذار گروه شرکت‌های ویرجین یا دکتر هالوول که بیش از 20 کتاب تالیف کرده و کمک بسیار زیادی به افراد مبتلا به بیش فعالی کرده است.