مراحل تولید آجر سنتی

 

شاید با آوردن نام آجر (Brick) این بلوک‌های مستحکم سازه، چیزی جز دیوارچینی به ذهنتان نرسد.
اما جالب است بدانید که کاربرد آجر چیزی فراتر از یک دیوارچینی ساده بوده و امروزه تنوع این محصول با توجه به طرز تهیه، تولید و پخت آجر ما را با یکی از پرفروش‌ترین مصالح ساختمانی در سراسر زمین روبرو کرده است.
در حقیقت نحوه تولید آجر و مواد به کار رفته شده، موجب شده تا بیش از آن که از آجرها در زیر ساخت و اسکلت ساختمان‌ها استفاده شود، شاهد نقش پر رنگ آن در مواردی چون نماسازی و سایر فضاهای یک سازه باشیم.
بله امروزه ساخت و ساز ساختمان‌های بلند و آسمان‌خراش‌های سر به فلک کشیده، اسکلت‌های فلزی و بتنی را جایگزین آجرهای قدیمی کرده است.
با این حال اما روند ساخت آجر از قافله عقب نمانده و با عرضه تنوعی متناسب با بناهای امروزی، کاربردهای مخصوص به خود را پیدا کرده است.
با ما همراه باشید تا در این مقاله با کاربرد آجر و روش‌های تولید آن آشنا شویم.

بیشتر بخوانید :

کاربرد آجر چیست؟

همان طور که می‌دانید قدمت تولید آجر به هزاران سال پیش برمی‌گردد و با توجه به نوع آب و هوای کشور ما نیز از دیرباز، جزء یکی از مصالح ساختمانی کاربردی و مستحکم محسوب می‌شده است.
با این حال در حال حاضر کمتر پیش می‌آید که سازه‌ها همچون گذشته به صورت تک طبقه ساخته شوند، بنابراین سبک استفاده از مصالح ساختمانی دست خوش تغییراتی بنیادین شده است.
در حقیقت معماران عصر ما، صرف نظر از استحکام پایه یک سازه، توجه وافری را به نمای ظاهری و دکوراسیون داخلی آن معطوف کرده‌اند.
از همین روی باید به منظور حفظ طول عمر بنا و در عین حال ارائه نمایی منحصر به فرد از مرغوب‌ترین مواد موجود با توان ایجاد زیبایی بصری چشم نواز کمک گرفته شود.
به همین جهت ما شاهد انواع آجر در مدل‌های مختلفی هستیم تا به خوبی پاسخگوی نیاز معماران و سازندگان باشد.
آجرها بر خلاف مصالحی مانند سنگ‌ها از هزینه‌ای بسیار مقرون به صرفه تر برخوردار بوده و از سوی دیگر با ارائه ابعاد مختلف، رنگ بندی‌های جذاب و مقاومت بالا، تا سال‌های سال پا برجا باقی می‌مانند.

بنابراین کاربرد آجرها را می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم بندی کرد:

1. طراحی داخلی ساختمان و تزئینات دکوراسیون
   2. نماسازی و دیوارپوشی سازه به منظور ایجاد مقاومت و زیبایی
   3. کف‌پوش داخلی و خارجی بنا
   4. پی‌سازی ساختمان با کمک آجرهای دارای مقاومت فشاری بالا
   5. ایجاد معماری‌های خاص در قوس، طاق، گنبد، مقرنس، گوشواره

انواع آجر

آجر که با نام انگلیسی Brick شناخته می‌شود عموماً از جنس خاک رس و ترکیبی از سایر مواد مانند ماسه، فلدسپات، سنگ‌ آهک، سولفات‌، سولفور، فسفات، ‌کانی‌ آهن، منگنز، منیزیم، سدیم و… تولید و عرضه می‌شود.
هرچند درصد وجود هر یک این مواد در آجر مذکور، خود به نوعی ویژگی‌های خاصی را به آن می‌بخشد تا به این ترتیب متناسب استفاده در مکان‌های به‌خصوصی باشند.

به همین جهت از جهت مواد به کار رفته شده در آن شامل دسته‌بندی‌هایی به شرح زیر می‌شود:

لعابی، سفالی (ایتال)، نسوز، ماسه آهکی، فشاری

البته صرف نظر از نوع ترکیب مواد موجود، روش تولید آجر دیگر مشخصه مهمی است که آن‌ها را به دو دسته سنتی و قدیمی (فشاری/ دستی) و دسته جدید و صنعتی (ماشینی) تقسیم می‌کند.
نوع اول به آجرهایی اطلاق می‌شود که به روش‌های سنتی یا همان دستی قدیم در کوره‌ها مورد پخت و عرضه قرار می‌گیرند، اما دسته دوم به شکل ماشینی و به صورت انبوه ساخته می‌شوند.
دسته بندی سومی که می‌توان بر اساس آن آجر مورد نظر خود را برای یک بنا انتخاب کرد، بر حسب اندازه و شکل ظاهری آن است.
این گزینه به خصوص در مواردی که خواهان نما سازی یا طراحی دکوراسیون داخلی هستید، نقشی کلیدی را در ایجاد فضای ظاهری جذاب و شکیل ایفا می‌کند.
به این ترتیب آجرها از نقطه نظر ظاهر به دسته‌های توپر، توخالی، ، متخلخل و با اشکال هندسی متنوعی عرضه می‌شوند.
هر یک از موارد ذکر شده کاربردهای مخصوص به خود را دارند و میزان تخلخل یا سوراخ‌های موجود در آن‌ها به نوعی تعیین کننده کاربردهای ویژه‌ای هستند.
در نهایت لازم به ذکر است که کاربرد آجر هم به تنهایی می‌تواند آن را در دسته‌بندی‌های معمولی، مهندسی و آجر نما قرار دهد.
بنابراین چنانچه بعد از این خواهان خرید آجر بودید، نیازی به نگرانی نیست چرا که زین پس تمامی دسته‌بندی‌های معروف آجر را می‌شناسید.

بیشتر بخوانید :

1- آجرهای فشاری:

به آن دسته از آجرهایی که به‌صورت دستی غالب زنی می‌شوند و در داخل کوره برای پخت آجر قرار می‌گیرند، آجرهای فشاری گفته می‌شود.
این آجرها تقریباً همه نوع کاربردی در کارهای ساختمانی دارند و بیشترین استفاده آن‌ها هم مربوط به پی‌ریزی و استفاده در دیوارهای بیرونی می‌باشد.
چیزی که درباره این مدل آجر شایع می‌باشد این است که خشت این آجرها به‌صورت سنتی و دستی زده شده و قسمت‌های گوشه‌ای قالب هم با فشار خشت‌زن پر می‌شود.
ابعاد استانداردی که این مدل آجرها دارند معادل 5×10×20 و یا 5.5×11×22 سانتی‌متر می‌باشد.

2- آجرهای ماشینی یا سوراخ‌دار:

ازآنجایی‌که این مدل آجرها توان و استحکام بالاتری نسبت به سایر آجرها دارند، بیشترین مورداستفاده در قسمت سفت‌کاری و ساخت دیوار را دارا هستند.
نکته مثبت این آجرها قیمت مناسب و به‌صرفه‌ای است که دارا هستند. کاربرد آجر آن هم از مدل ماشینی برای ساخت‌وسازهای در هر شرایطی ضروری می‌باشد.
یکی از دلایلی که باعث شده تا تولید آجر به قوت خودش باقی بماند استفاده زیاد آجرهای ماشینی یا سوراخ در روند ساخت‌وساز می‌باشد.

این آجرهای به دلیل داشتن 8 الی 10 عدد سوراخ به این نام مشهور شده‌اند. دلیل تعبیه این سوراخ بر روی آجر این است که هنگام چینش و ریختن ملات بر روی آن ها، مواد به شکل عمودی به داخل آن‌ها نفوذ کند و استحکام بیشتری به دیوار ببخشد.

یکی دیگر از دلایل وجود این سوراخ‌ها قرارگرفتن میلگرد در بین این آجرهای سوراخ‌دار است که برای استحکام بیشتر و در ساخت دیوارهای حمال به کار گرفته می‌شود.

مراحل تولید آجر (آجرپزی)

با توجه به موارد ذکر شده متوجه شدیم که انواع آجر بسته به چگونگی پخت و تهیه آن شکل گرفته و به این ترتیب کاربردهای متنوعی را در اختیارمان خواهند گذاشت.
بنابراین می‌توان با اطمینان متذکر شد که نحوه تولید و پخت آجر و به اصطلاح پخت آن، در سایر مواردی چون کیفیت، طول عمر، و سایر خواص یک آجر نیز مؤثر است.
از همین روی در این بخش به مراحل ساخت آجر و پخت آن پرداخته تا با ابتدایی‌ترین مرحله یعنی تهیه خاک مناسب و سپس آماده سازی گل، خشت زنی، خشک کردن و نهایتاً پخت آن آشنا شوید.

تهیه خاک مناسب برای پخت آجر

گام اول در تهیه و عرضه یک آجر مرغوب مربوط به انتخاب و آماده سازی خاک استفاده شده در آن است که در ادامه با درصد خاصی از آب مخلوط خواهد شد.
همان طور که پیش‌تر اشاره کردیم، عمده ماده مورد استفاده در این محصول، خاک رسی است که با سایر ترکیبات مانند سنگ آهک، سولفات‌ها، اکسیدها و و… به کار گرفته می‌شود.
به این ترتیب تولیدکنندگان تنها میزان درصد مواد ثانویه را کنترل کرده و در کنار آن به پاک سازی خاک رس از ناخالصی‌هایی چون چوب، ریشه گیاهان، زغال و… می‌پردازند.
چرا که حضور چنین موادی کاربرد آجر را از یک بلوک مستحکم و مقاومت دور کرده و منجر به عدم مقاومت بالای آن خواهد شد.

البته لازم به ذکر است که این خاک رس از معادن مربوطه استخراج شده و به کمک کامیون یا تسمه نقاله به کارخانجات تولید آجر منتقل می‌شود.
بنابراین در این مرحله است که تولید کنندگان با ابزارآلات مخصوص به خود اقدامات جداسازی و به قول معروف الک کردن را انجام داده تا خاکی یک‌دست حاصل شود.
حال پس از پایان مرحله تهیه خاک مرغوب، نوبت به تبدیل آن به گلی مناسب رسیده است.

آماده سازی گل رس برای تولید انواع آجر

خاک رس تهیه شده برای این محصول به تنهایی کافی نبوده و بسته به انواع آجر مورد نظر ما با درصدی خاص از آب مخلوط می‌شود.
به عبارت دیگر این درصد آب که می‌تواند از 10 الی 35 درصد وزن خاک متغیر باشد، تأثیر به سزایی در سهولت قالب‌زنی آجرها خواهد داشت.
در نتیجه تهیه گل در روش‌های دستی و عمدتاً قدیمی‌تر، با درصد آب بیشتری صورت می‌پذیرفت تا بتوان راحت‌تر آن را در قالب‌ها قرار داده و فشرده کرد.
اما باید توجه داشت که هرچه میزان آب یک آجر بیشتر باشد، به احتمال زیاد سبک‌تر و پوک‌تر بوده و به این ترتیب مقاومت کمتری دارد.
همچنین هزینه و زمان لازم جهت خشک شدن آن نیز بیشتر خواهد بود.
در هر حال میزان آب مشخصی به خاک آجر افزوده شده و عمدتاً با کمک دستگاه‌هایی تحت عنوان مخلوط کن‌های مکانیکی ترکیب و ورز داده شده تا جایی که هوای داخلی آن خارج شود.
سپس این روند آن‌قدر ادامه پیدا می‌کند تا خمیری یک‌دست و بدون ذرات درشت در دسترس ما باشد.

قالب گیری یا خشت زنی آجر

دو مرحله قبلی با این هدف صورت گرفت که بتوان قالب‌گیری یا خشت زنی مناسبی را در روند تولید آجر به دست آورد.
به عبارت دیگر در گذشته روش‌های قالب‌زنی محدود به ریختن گل آجر در داخل قالب‌هایی از پیش ساخته بود تا پس از خشک شدن و پختن آجرهایی یک شکل و یک‌دست را در اختیار داشته باشیم.
امروزه اما خشت زنی نیز پیشرفت کرده و به کمک دستگاه‌های اتوماتیک مخصوص قالب گیری شاهد آجرهایی منسجم و با سطح کیفیتی بسیار بالاتر از گذشته هستیم.
در این روش بسته به کاربرد آجر، از قالب‌های مخصوصی کمک گرفته شده تا اندازه و فرم آجر تعیین شود، سپس خمیر تهیه شده در آن ریخته و پس از پر شدن توسط نخ آجر بریده می‌شود.

البته لازم به ذکر است که بسته به سیاست تولیدی کارخانه‌ها، خشت زنی بر روی سه صورت از گل انجام می‌شود:

1. خمیری شکل یا روش گل نرم
2. گل سفت
3. پرس کردن خاک نیمه‌خشک (بدون نیاز به مرحله خشک کردن)

به این ترتیب پس از خشت زدن آجر، نوبت به خشک کردن و پختن بلوک‌ها رسیده تا به سطح مقاومت و قابلیت‌های مورد نظر ما برسند.

بیشتر بخوانید :

خشک‌کردن خشت یا همان پخت آجر

می‌رسیم به مرحله آخر تولید آجر یعنی خشک‌کردن آجر؛ پس از گذشت چند ساعت از خشت‌زنی به‌طوری‌که خشت شکل و شمایل گرفته باشد و خیسی یا حالت شل اولیه خودش را دیگر نداشته باشد نوبت به جابه‌جایی و چینش آنها فرا می‌رسد.

نحوه چینش آنها هم به‌گونه‌ای است که باید از سمت باریک به سمت پهلو چیده بشوند؛ چون در این قسمت فشار کمتری وارد می‌شود و خشت به‌صورت کامل در معرض وزش باد قرار می‌گیرد. این کار به سریع‌تر خشک‌شدن خشت کمک شایانی می‌کند.

اما ازآنجایی‌که این روش خیلی فنی و اصولی نیست ممکن است بر روی سطح خشت ناهمواری‌هایی ایجاد بشود که ظاهر کار چندان شکیل و یکدست نشود. مورد دیگری که به این روش می‌گیرند خشک نشدن کامل خشت‌ها است. ممکن است مغز خشت به‌خوبی در اثر جریان باد قرار نگیرد و همچنان دارای رطوبت باشد. این رطوبت درنهایت منجر به ایجاد ترک‌هایی بر روی آجر نسوز نما خواهد شد.

زمان تقریبی موردنیاز برای خشک‌کردن در این روش بین 3 الی 15 روز تخمین زده شده است. البته اگر به روش سنتی عمل نکنیم روش‌های نوین و جدیدتری وجود دارد که تا 48 ساعت هم به ما خشت خشک شده تحویل خواهد داد. کوره‌هایی که امروزه در برخی کارخانه‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد این کار را به‌راحتی ممکن می‌سازد.

در واقع ما در مرحله آجرپزی اقدام به جداسازی آب شیمیایی خاک رس می‌کنیم به‌طوری‌که هیدرو سیلیکات دستخوش تغییرات شیمیایی نشود. اگر این مراحل به‌درستی پیش برود آجر و محصول نهایی ما بسیار مستحکم می‌شود و قادر خواهد بود فشار حداکثری وارده را تحمل کند.

روش‌های خشک کردن آجر

قطعاً در دو روشی که در آن انواع آجر را از گل نرم یا گل سفت قالب می‌زنند، نمی‌توان انتظار مقاومت بالایی را داشت چرا که هنوز به مقدار کافی خشک نشده و تغییر شکل می‌دهند.
بنابراین لازم است تا با روش‌های خشک کردن موجود تا حدی آب آجر را گرفته و سپس آن را به کوره‌های پخت سپرد.

به این منظور سه روش خشک کردن آجر پیش روی ماست:

خشک کردن آجر به روش سنتی

در روش‌های سنتی گذشته، پس از قالب گیری، خشت‌های ساخته شده را در معرض هوای آزاد می‌گذاشتند تا به این ترتیب خشک شده و قابل پخت باشند.
زمان قرار گیری خشت در مقابل هوا نیز چیزی در حدود 3 الی 5 روز است که در مقابل روش‌های دیگر بسیار زمان بر خواهد بود.
از سوی دیگر در این روش سنتی باید در طی مدت‌زمان‌های مشخصی، آجر را جا به جا کرده تا تمامی طرف‌های آن در معرض هوا قرار گرفته و خشک شود.
همین امر نیز احتمال آسیب و تغییر کاربرد آجر را به همراه دارد که چندان مطلوب نیست.

خشک کردن آجر در اتاقک های کوره

دومین روشی که در خشک کردن آجر می‌توان از آن بهره برد با عنوان اتاقک‌های کوره یا کوره‌های هوفمان شناخته می‌شود.
این کوره‌ها نیز تا حدودی قدیمی بوده و قدمت استفاده از آن به بیش از 200 سال می‌رسد.
البته با توجه به میزان مصرف گازهای گلخانه‌ای چندان توصیه نمی‌شود اما همچنان یکی از روش‌های خشک کردن و تولید آجر است
که در آن آجرها را در اتاقک‌هایی مخصوص گذاشته و به کمک فرد کوره سوز فرایند لازمه پیاده سازی می‌شود.
همچنین اکثر کوره‌های هوفمان هوشمند نبوده و ممکن است در طی فرایند خشک کردن با نوسان دما در طول روز، کیفیت همگن و یکنواخت کافی در این پروسه پیاده سازی نشود.

خشک کردن آجر در گرم خانه و تونل گرم

در نهایت می‌توان خشک کردن آجر را در گرم‌خانه یکی از همان روش‌های محبوب و پر استفاده تولید کنندگان دانست که انواع آجر را به خوبی خشک کرده و جهت پخت آماده می‌کند.
گرم خانه یا اتاق گرم به اتاق‌های بلند و باریکی اطلاق می‌شود که در آن هوای گرم از پایین وارد فضا شده و از سمت بالایی، رطوبت خارج خواهد شد.
البته روش مشابه دیگری هم وجود دارد که با نام تونل گرم (تونل خشک کن آجر) شناخته شده و خشت‌های قرار گرفته بر روی یک واگن را از داخل تونلی گرم عبور می‌دهند.
به طور کلی در هر دو روش رطوبت آجر گرفته شده و اگر بر حسب کاربرد آجر به لعاب زدن نیاز باشد، لعاب لازمه را در انتها به آجر اضافه می‌کنند.

آخرین مرحله تولید آجر، پخت است که در آن آجرهای خشک شده را در کوره‌ها چیده تا گازهای داغ و شعله از میان آن‌ها عبور کند.
البته روش پخت نیز یکی از سه حالت پخت در کوره‌های آتش ثابت و آجر ثابت، کوره‌های آجرپزی با آجر ثابت و آتش رونده و در آخر کوره‌های آجرپزی با آتش ثابت و آجر رونده است.
عمدتاً بسته به نوع آجر، دمایی در حدود 800 الی 1200 درجه سانتی‌گراد را در مدت زمان 7-10 روز به خشت‌ها منتقل کرده تا به مرور مولکول‌های خاک به یکدیگر بچسبند.
سپس با گذشت زمان تعیین شده و تبدیل خشت‌ها به آجر، کوره تخلیه شده و کیفیت آن‌ها توسط تیم کنترل کیفیت مورد بررسی قرار می‌گیرد.

سوالات متداول درباره مراحل تولید آجر

مراحل تولید آجر یا آجرپزی کدام است؟

مراحل تولید آجر و پخت آن شامل تهیه خاک مناسب برای پخت آجر، آماده سازی گل رس برای تولید انواع آجر، قالب گیری یا خشت زنی آجر و خشک کردن خشت یا همان پخت کردن آجر می‌شود که در این مقاله به بررسی هر یک به طور کامل پرداخته‌ایم.

روش‌های خشک کردن آجر به چند دسته تقسیم می‌شود؟

خشک کردن آجر دارای روش‌های متعددی است که برخی از روش‌های خشک کردن و یا پخت آجر فروردین 28, 1396//در , /توسط

مراحل تولید آجر عبارتند از :

آماده سازی خاک رس :

خاک رس برای ساخت آجر به روش دستی یا با ماشین برداشت و با کامیون یا تسمه نقاله به کارخانه آجرپزی منتقل می شود.

مناسب سازی خاک جهت استفاده :

کلوخه‌های بزرگ با سنگ‌شکن شکسته شده و به وسیله تسمه نقاله به محل موردنظر منتقل می شود. جداسازی مواد نباتی و دانه‌های درشت خاک صورت می گیرد و مواد لازم برای تهیه گل مهیا می شود.

مراحل آماده کردن گل و قالب‌گیری خشت :

الف_ خشت‌زنی و آماده کردن گل :

هدف از تهیه کردن گل به دست آوردن گلی مناسب، یکدست و بدون کلوخه و مواد اضافی خارجی است. در راه و روش قدیمی و سنتی بعد از سرند کردن و یکدست‌سازی خاک آخوره ای می سازند و مقدار آبی با حدود 30 الی 35 درصد از وزن خاک به آن اضافه می شود. سپس گل را ورز می دهند تا حالت خمیری به خود بگیرد و بدون این که فشارزیادی نیاز باشد، گل در قالب ریخته می شود و با فشار دست خشت‌زنی انجام می گیرد.
به دلیل اینکه در این روش خشت‌زنی با دست صورت می‌گیرد گاهی مواقع جهت آسودگی در قالب‌گیری میزان آب افزوده شده تا دو برابر افزایش می‌یابد. آجری که به این صورت تهیه می‌شود سبک و پوک است. آجر فشاری یا گری نام این نوع آجر است.
برای خشت‌زنی با دست از انواع قالب‌های زیر می‌توان استفاده کرد:
-قلب چهارتایی خشت‌زنی
-کلاف قالب (کشیده) بدون ته
-قالب جفتی (خشتی) ایرانی
-کلاف قالب تکی مربع (خشتی) بدون ته

خشت‌زنی در کارخانه

روشهای قالب گیری گل و خشت زنی  در کارخانه:

خمیری شکل یا روش گل نرم :

در این روش آب به میزان 20 الی 30 درصد وزن خاک به آن اضافه می‌شود. خمیر گل از میان ماشین مکنده‌ای به شکل چرخ‌گوشت که نام دارد عبور داده می‌شود؛ و سپس هوا زدایی می‌شود. بعد از هوا زدایی خمیر با سیم بریده می‌شود. بعد از اینکه خشت تهیه شد به دستگاه خشک‌کن انتقال داده می شود.

گل سفت :

در تهیه گل سفت حدود ۲۵_۲۰ درصد وزن خاک به آن آب افزوده می‌شود. مابقی مراحل تهیه این نوع گل نیز مانند گل نرم است، فقط فرق بین این دو به دلیل استفاده از آب کمتر آجر ساخته شده مقاومت بیشتری دارد.

پرس کردن خاک نیمه‌خشک :

ابتدا در حدود ۸_۱۰ درصد وزن خاک به آن اضافه می‌شود تا دانه‌های موجود مرطوب شوند. بعد از مرطوب کردن خاک فشاری با تقریب ۸۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع توسط دستگاه پرس بر آن وارد می‌شود و خشت به وجود می‌آید. در این مرحله دیگری نیازی به خشک‌کردن خشت مدنظر نیست.

روشهای خشک کردن خشت:

• قرار گیری خشت در هوای آزاد به مدت ۱۳_۱۵ روز
• بهر ه گیری از کوره حلقه ای شکل هوفمان و قرار دادن خشت در اتاقک‌های کوره یا بام آن
• استفاده از گرم‌خانه (اتاق گرم): اتاقی بلند و باریکی که از پایین آن هوای داغ رد و بدل می‌شود. رطوبت فضا نیز از سمت بالای اتاق مکیده می‌شود.
• بهره‌گیری از تونل گرم :

در این مکان خشت‌ها روی واگن قرار می گیرند و از یک سو هوای گرم وارد تونل می شوند. در پایان کار که خشت ها به انتهای تونل می رسند رطوبت خود را از دست می دهند. بعد از خشک کردن خشت برای تهیه آجر لعاب دار به آن لعاب می دهند. در حین پخت آجر لعاب هم میپزد. لعاب هایی که دمای پختن کمتری نسبت به آجر نیاز دارند می توان بعد از ساخت آجر انجام داد.

تهیه آجر یا به عبارتی آجرپزی :

بعد از خشک شدن خشت‌ها در کوره چیده می‌شوند. نحوه چینش خشت‌ها باید به گونه ای باشد که گازهای داغ و شعله با به راحتی بتوانند از میان آن‌ها عبور کنند. آجرپزی یعنی گرما دادن به آجر به شکلی که آب تبلور خاک رس بپرد و دانه‌های خاک به خوبی به هم بچسبند و جسم سختی به وجود آورند.
درجه‌ای که برای پخت آجر استفاده می شود از ۸۰۰_ ۱۲۰۰ درجه سانتی گراد است و مدت پخت با توجه به نوع کوره و نحوه رساندن حرارت به خشت‌ها از یک الی هفت روز متغیر است.

شامل مواردی همچون خشک کردن آجر به روش سنتی، اتاقک‌های کوره و پخت آجر در گرم خانه وپخت آجر در کوره های مخصوص آجرپزی به روش های مختلفی انجام می شود. اگر مراحل تولید و ساخت آجر، به شیوه ای صحیح و اصولی طی شود، محصول نهایی، آجری مرغوب و با کیفیت خواهد بود.

تمامی محصولات آجر و آجرنمای تولید شده توسط کارخانه جات ، از استاندارهای لازم و کیفیت تضمینی برخوردار می باشند. در ادامه این مطلب، نحوه پخت این آجرها را برای شما شرح می دهیم.

آجر اینجوری تولید می شود!?

اگی می خواهید روش ساخت آجر را مرحله به مرحله ببینید پبشنهاد می شود این ویدیو را از دست ندهید.

روش های پخت آجر

آجرها به طورکلی به ۲ روش خشک و تر تولید می شوند. تفاوت این روش ها در دستی یا اتومات بودن آن ها می باشد.

• تولید آجر به روش سنتی: درست کردن آجر در این روش به صورت دستی و توسط نیروی انسانی انجام می شود.
• روش نیمه اتومات: کوره پخت آجرها در این روش، اتومات می باشد که آجر در آن می پزد. اما خشک کردن آجرها به روش سنتی انجام می شود.
• روش تمام اتومات: مکانیسم این روش، مشابه روش قبلی است با این تفاوت که عملیات خشک کردن آجر نیز به صورت اتومات انجام می شود.

پختن آجر با دو روش خشک و تر انجام می شود.

مراحل پخت آجر

برای پختن آجر با کیفیت و اصیل، مراحل و گام های زیر باید طی شوند:

۱٫ آماده سازی خاک رس

اولین قدم برای ساخت آجر، تهیه خاک رس می باشد. خاک رس مرغوب و مناسب برای پخت آجر، باید عاری از ناخالصی هایی چون زغال، چوب و ریشه گیاهان باشد؛ زیرا در زمان پخت، ناخالصی ها سوخته و جای خالیشان روی بدنه آجر باقی می ماند. این موضوع باعث کاهش استحکام آجر می شود.

۲٫ به عمل آوردن خاک

آجر با کیفیت، آجری است که خاک آن به خوبی غربال شده باشد و هیچ گونه آلودگی خارجی نداشته باشد. برای این کار ۲ راه وجود دارد:

1. هوا دادن و سپس آسیاب کردن خاک
2. شستن و خشک کردن خاک و سپس جدا کردن دانه های درشت و کلوخی آن با الک کردن

۳٫ تهیه گل رس برای پخت آجر

برای تهیه گل رس مخصوص پخت آجر، باید نزدیک به ۲۰% وزن خاک، آب خالص به آن اضافه کرد. با مخلوط کردن آب و خاک، خمیر یک دستی به دست می آید که باید به حال خود رها شود تا آب به خوبی در ذرات خاک نفوذ کند. این آب باید به حداقل ترین مقدار ممکن خود برسد.

هر چقدر آب موجود در گل بیشتر باشد، خشک شدن خشت سخت تر اتفاق میفتد و بعد از تصعید شدن آب، فضایی خالی در درون خشت باقی می گذارد که باعث پوکی آجر خواهد شد.

پس از قالب گیری آجر و خشک کردن خشت، نوبت به مرحله پخت آجر می رسد.

انجام قالب گیری قبل از پختن آجر

۴٫ قالب گیری

قالب گیری به دو صورت دستی و ماشینی انجام می شود. در روش دستی قالب چوبی را به شکل آجری که می خواستند درست کنند را تهیه می کردند. سپس قالب را با گل آجر که قبلا درست شده است پر می کنند. سطح خارجی آن را با دست صاف می کنند و سپس قالب را از خشت جدا می کنند.

در روش ماشینی گل درست شده را در ماشین قالب زنی می ریزند. این ماشین به لوله ای مارپیچی شکل منتهی می شود. گل ها به وسیله ی این لوله ی مارپیچ با فشار رو به جلو می روند و از دهانه ماشین به صورت مکعب شکل به طول و عرض مشخصی بیرون می آید. سپس آن را به ضخامت آجر (حدودا ۵ سانتی متر) با سیم برش می زنند و غالب بریده شده به سمت خشک کن می برند.

۵٫ نحوه پختن و دمای پخت آجر

پختن آجر یعنی مستحکم کردن خشت به طوری که قادر باشد تا ۱۰۰ کیلوگرم در سانتی متر مربع نیروی فشاری را تحمل نماید. به این ترتیب دمای پخت آجر باید حدود ۹۰۰ درجه سانتی گراد باشد. تقسیم بندی این درجه حرارت به صورت زیر می باشد:

• ۱۰۰ درجه سانتی گراد به منظور خشک شدن آب فیزیکی؛
• ۵۰۰ درجه سانتی گراد به منظور تصعید آب شیمیایی خاک رس؛
• ۹۰۰ درجه سانتی گراد به منظور خمیری شدن ذرات خاک رس و چسبیدن دانه های ماسه درون خشت و بدست آمدن آجر.

نحوه پختن آجر در دمای ۹۰۰ درجه

به منظور دستیابی به بالاترین کیفیت از لحاظ ظاهری و ساختاری، تمامی کارخانه های ما، پخت آجر را در کوره های مدرن آجرپزی انجام می دهند. یکی از محصولات درجه یک آجر آنلاین می باشد. فرآیند پخت و تولید آجر سنتی و خشت، با وجود قدمت چندین هزار ساله این آجرها، کاملا استاندارد بوده و میزان رضایتمندی بسیار بالایی از مشتریان را به خود اختصاص داده است.

جمع بندی

❓ خاک مناسب برای تولید آجر چه خاکی می باشد؟

✅ خاک رس مناسب ترین خاک برای ساخت آجر می باشد.

❓ خاک مناسب برای تولید آجر باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟

✅ خاک رس مرغوب و مناسب برای پخت آجر، باید عاری از ناخالصی هایی چون زغال، چوب و ریشه گیاهان باشد؛ زیرا در زمان پخت، ناخالصی ها سوخته و جای خالیشان روی بدنه آجر باقی می ماند. این موضوع باعث کاهش استحکام آجر می شود

❓ طرز تهیه آجر در روش نیمه اتومات چگونه می باشد؟

✅ کوره پخت آجرها در این روش، کوره هوفمن اتومات می باشد که آجر در آن می پزد. اما خشک کردن آجرها به روش سنتی انجام می شود.

تونل گرم می‌شود.