خاطره بازی با بهترین نقش های کارنامه خسرو شکیبایی

پنجشنبه ۷ فروردین مصادف بود با سال روز تولد خسرو شکیبایی؛ بازیگر محبوبی که هیچ وقت نامش از حافظه سینمای ایران پاک نمی شود. شکیبایی در دهه های شصت تا هشتاد اتفاق های مهمی را در سینما و تلویزیون رقم زد و خاطرات بسیار زیادی را از نقش های مهم بر جا گذاشت؛ نقش هایی که در زندگی تک تک ما تا همیشه ماندگارند.

به بهانه سال روز تولد زنده یاد خسرو شکیبایی مروری داریم بر بهترین نقش هایی که در دهه های شصت هفتاد و هشتاد از او به یادگار مانده است.

خسرو شکیبایی با فیلم «هامون» قدرت بازیگری اش را به رخ کشید.

بهترین فیلم ها | از مهمترین نقش هایی که خسرو شکیبایی در دهه شصت به واسطه آنها شناخته شده «شکار» به کارگردانی مجید جوانمرد و «ترن» به کارگردانی امیر قویدل سال ۱۳۶۶ ساخته شده اند. آنها از فیلم های موفق سینمای دهه شصت به حساب می آیند و در دوره خود پرفروش شده اند. این جنس فیلم های اکشن در دهه شصت هواخواه زیاد داشت. «شکار» را می توان یک اکشن جاده ای موفق به حساب آورد؛ زیرا همه لوکیشن های فیلم در جاده و در داخل کامیونی که شخصیت های فیلم با آن ادامه مسیر می دهند رخ می دهد.

«ترن» نیز با نگاهی به حوادث انقلاب تبدیل به اکشنی خوش ساخت شد و به طور کلی خسرو شکیبایی در این دوفیلم حضوری موفق داشت. شکیبایی سال ۱۳۶۸ با بازی در فیلم «هامون» قدرت بازیگری اش را بیش از پیش به نمایش گذاشت. داریوش مهرجویی با «هامون» سرگشتگی نسلی را به تصویر کشید که انقلاب و جنگ را پشت سر گذاشته و حالا در نوبت جدید زندگی مشکلات گریبان گیر برخی از آنها شده است. شکیبایی با تمام وجود در قالب این نقش فرو رفت و سرگشتگی حمید هامون را به نمایش گذاشت. حرکات بدن شیوه نگاه کردن راه رفتن لکنت ها فریاد ها و … هامون را جاودانه کرده است. شکیبایی برای بازی در «هامون» از هشتمین جشنواره فیلم فجر سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد را گرفت.

بهترین سریال | خسرو شکیبایی اولین بازیگری بود که نقش ایت الله مدرس را در تلویزیون بازی کرد. سال ۱۳۶۶ در سریال هوشنگ توکلی بازی کرد و قدرت بیان و نزدیک شدن به این چهره تاریخی باعث شد تصویری ماندگار از او بر جا بماند. مونولوگ طولانی و معروف مدرس با بازی او در مجلس باعث شد این نقش بیشتر به چشم بیاید. او یک مونولوگ ۲۰ دققه ای را حتی بدون یک بار کات دادن و قطع فیلمبرداری بازی کرد؛ مونولوگی که هیچ وقت خسته کننده به نظر نرسید.

خسرو شکیبایی برای فیلم «کیمیا» دومین سیمرغ بلورینش را به دست آورد.

بهترین فیلم ها | انتخاب های خوب شکیبایی در دهه هفتاد زیاد است اما «کیمیا» جایگاه ویژه تری دارد. شکیبایی در این فیلم نقش پدری را بازی می کند که در حمله عراق به خرمشهر اسیر می شود. بعد از آزادی دنبال زن و فرزند می گردد و سر از مشهد در می آورد. شکیبایی در سکانس های شلوغ و جنگی ابتدای فیلم مردی را به تصویر می کشد که نگران همسرش است و به اقتضای شرایط جلوی دوربین جنب و جوش دارد. در نیمه دوم فیلم شمایل پدری را به نمایش می گذارد که میان خوشبختی دختر و حس پدرانه گیر کرده. او آرام است و با نگاه و میمیک صورت حس ها را منتقل می کند.

شکیبایی برای این فیلم به دومین سیمرغ بلورین خود رسید. «خواهران غریب» به کارگردانی کیومرث پوراحمد هم از دیگر فیلم های مهم و ماندگار شکیبایی در دهه هفتاد است؛ یک فیلم شیرین و موزیکال که اجرای موسیقی توسط شکیبایی در آن مورد توجه قرار می گیرد. در دهه هفتاد با بازی در دو فیلم «عاشقانه» و «سارا» توانست از پس ایفای نقش منفی هم بربیاید. بازی او در نقش گرشاسب فیلم «سارا» به گونه ای رقم می خورد که مجبور است از سارا و همسرش سوءاستفاده کند. خسرو شکیبایی برای نمایش وجه منفی شخصیت اغراق نمی کند و باز هم از تغییر تن صدا و میمیک چهره بهره می برد.

بهترین سریال ها | خسرو شکیبایی در دهه هفتاد دو اتفاق مهم را در تلویزیون رقم زد. ابتدا در «روزی روزگاری» به کارگردانی امرالله احمدجو بازی کرد. این نقش را برای جمشید هاشم پور نوشته بود و حتی فیلمنامه هم در اختیار او قرار گرفتهبود اما نهایتا امکان همکاری فراهم نشد و نقش به شکیبایی رسید.

خیلی از عوامل این سریال در خاطراتشان از پشت صحنه سریال «روزی روزگاری» تعریف کرده اند که شکیبایی تنها بازیگری بوده که از ابتدا تا انتهای کار حتی موقع تعطیلات هم لوکیشن را ترک نکرده و به شهرش برنگشته چون معتقد بوده اگر از شهر بیرون برود از این حال وهوا بیرون می آید. بازی شکیبایی در این فیلم بسیار مورد توجه قرار گرفته و در کارنامه اش ماندگار شد. بدون هیچ شکی درخشان ترین نقش خسرو شکیبایی در تلویزیون همان «رضا» ی محبوب «خانه سبز» بود. این نقش نقطه عطف جدیدی در کارنامه بازیگری شکیبایی به شمار می رفت و باعث شد بعد از «هامون» یکبار دیگر با رفتار و احساسات و بغض ها و دیالوگ های ارزشمندش در ذهن مخاطبان ماندگار شود. قدرت و جذابیت سریال مدیون بازی شکیبایی و احساسات عمیق و واقعی او بود که در کل سریال جریان داشت.

شکیبایی در اواخر عمر گرانبارش موفق شد برای فیلم «اتوبوس شب» جایزه دیگری از جشنواره فیلم فجر به دست بیاورد.

بهترین فیلم | یکی از بهترین های بازی های شکیبایی در دهه هشتاد در فیلم «اتوبوس شب» به کارگردانی کیومرث پوراحمد رقم خوبد. پوراحمد وقتی نسخه سینمایی «اتوبوس شب» را می نوشت به شکیبایی فکر می کرد. واقعا چه کسی بهتر از او می توانست نقش راننده مینی بوسی را بازی کند که حامل اسرای عراقی است؟ کاراکتر شکیبایی نقطه مقابل پسرک مهرداد صدیقیان است؛ او با اسرا خوش رفتاری می کند اما پسرک این را برنمی تابد. بده بستان شکیبایی و صدیقیان موقعیت های جذابی را در «اتوبوس شب» رقم زده است. شکیبایی برای این فیلم دیپلم افتخار گرفت.

«کاغذ بی خط» ناصر تقوایی و «سالاد فصل» فریدون جیرانی از جمله آثار مهم دیگر شکیبایی در دهه هشتاد بود. او در «کاغذ بی خط» مقابل هدیه تهرانی نقش مردی را ایفا کرد که شناختی از زن ها نداشت و احساسات آنها را درک نمی کرد. «سالاد فصل» را شاید نتوان اثری قدرتمند در کارنامه شکیبایی به حساب آورد اما بهرحال توانست یکبار دیگر امضای خودش را روی اثری بگذارد و برای آن برنده سیمرغ مکمل مرد شد.

بهترین سریال | شکیبایی در دهه هشتاد فعالیت چندانی در سریال های تلویزیونی نداشت و شاید بتوان فقط از سریال اپیزودیک «باران عشق» که سال ۱۳۸۰ روی آنتن رفت نام برد. اپیزودی که شکیبایی در آن بازی داشت درباره مردی به نام رسول بود که بعد از مرگ مادرش می خواست به وصیت مادرش عمل کند و ازدواج کند. هرچی خواستگاری می رفت به جایی نمی رسید تا اینکه در قرعه کشی برنده سفر به کربلا می شد و … این سریال یکی از آخرین کار های شکیبایی در تلویزیون بود.